เช่นเดียวกับบ้านเมืองเก่าแก่แห่งอื่นใด สงขลาเป็นบ้านเป็นเมืองมาพันปี ตั้งแต่ที่สทิงพระ หัวเขาแดง แหลมสน จนถึงบ่อยาง หรือเมืองเก่าสงขลาในปัจจุบัน ที่คนยกย่องว่ามีศักดิ์ศรีและฐานะไม่ด้อยกว่าเมืองมรดกโลกแห่งใด ในแง่ที่ตั้งจังหวัดสงขลามีอัตลักษณ์ทางภูมิศาสตร์ที่เป็นเมืองสองเล มีอ่าวไทยและเลสาบขนาบข้าง ด้านบนและล่างเป็นบ้านเมืองใต้กับสุดปลายชายแดนใต้ของคนมลายู ทำให้สงขลาซึ่งเป็นจุดเชื่อมต่อ กลายเป็นเมืองพหุวัฒนธรรมที่รวมผู้คนหลากชาติพันธุ์ เป็นเมืองท่าที่ยิ่งใหญ่ในยุคการค้าทางเรือโบราณ เป็นเมืองการศึกษาที่มีหลายมหาวิทยาลัย เป็นเมืองท่องเที่ยวในกระแสส่งเสริมการท่องเที่ยว เป็นบ้านเมืองร่วมสมัยที่มีสิ่งใหม่ ๆ และสิ่งเก่าเดิมที่คนทั่วไปยังไม่รู้เห็นก็มีอยู่ไม่น้อย เท่าที่รวบรวมมานำเสนอใน สารคดี ฉบับนี้ คงแค่ส่วนหนึ่งส่วนน้อยเท่านั้น