Description:

“แม่มด” ในอีสานไม่ใช่หญิงหมอผี ไม่ใช่หญิงแก่ใจร้ายขี่ไม้กวาดอย่างในนิทานฝรั่ง แต่เป็นผู้หญิงพื้นบ้านทั่วไปในทุกสถานะทางสังคม อาชีพ และวัย ที่สามารถสื่อสารกับผีบรรพบุรุษที่อยู่ต่างภพผ่านการเข้าทรง ในอีสานใต้คำนี้มาจากมะม็วต หรือเมม็วต ในภาษาเขมร  เม แปลว่าแม่  ม็วตหรือมตสันนิษฐานว่ามาจากมะตะ ที่แปลว่าคนตายหรือผี  มะม็วตที่คนไทยเลือนเสียงเป็นแม่มด จึงหมายถึงหญิงที่เป็นผู้สื่อสารระหว่างคนกับผี  และ “ผี” คำนี้เป็นคนละความหมายกับผีในภาษากลาง และไม่ใช่ “วิญญาณ”  แต่เป็น“ขวัญ” ที่เชื่อกันว่าเมื่อคนตาย ขวัญยังอยู่ในอีกมิติหนึ่ง มองไม่เห็นจับต้องไม่ได้ แต่ยังเกี่ยวโยงผูกพันอยู่กับครอบครัวและสามารถดลบันดาลให้เกิดเหตุการณ์ดี-ร้าย  การนับถือผีอาจเป็นศาสนาแรกก็ว่าได้ และในบางท้องถิ่นยังคงศรัทธาเหนียวแน่นไม่น้อยกว่าศาสนาที่มาทีหลัง   เช่นเดียวกับคนล้านนาที่นับถือผีปู่ย่า มีพิธีไหว้ผีบรรพบุรุษ และคนทรงเรียกว่า “ม้าขี่”  สารคดี ชวนมาสำรวจพื้นที่พหุลักษณ์ทางความเชื่อในอีสานและล้านนา ซึ่งผี พุทธ อยู่ร่วมอย่างกลมกลืน

Categories: