“เลี้ยงช้างเหมือนเป็นสมาชิกในครอบครัว”

คำเล่าที่เป็นเสียงเดียวกันของชาวบ้านตากลาง 

พอเข้าสู่เขตชุมชนจึงมักพบเห็นโรงเรือนหลังคาสูงกว่าหลังคาบ้านปลูกอยู่ในมุมหนึ่งของบริเวณบ้านแต่ละหลัง นั่นเป็นบ้านของช้าง และในหมู่บ้านก็พบเห็นช้างอยู่ทั่วไป ทั้งในโรง ทุ่ง ตามถนน และมีแหล่งรวมตัวเป็นชุมนุมช้างอยู่ที่ศูนย์คชศึกษา

“คนเข้าใจว่ากูยคือคนเลี้ยงช้าง ไม่ใช่ทั้งหมด กูยอยู่หลายที่แต่เลี้ยงช้างมากที่บ้านตากลาง” อีกคำเล่าของกูยบ้านตากลาง

“ชาวกูยมาจากรัฐอัสสัม ทางตะวันออกเฉียงเหนือของอินเดีย มาอยู่ในลาว เวียดนาม กัมพูชา ไทย เรียกว่า ข่า โส้ เยอ กวย กูย เขมรป่าดง บรู ภาษาพูดใกล้กัน ถามเขาว่าพูดภาษากูยใช่ไหม เขาบอกไม่  ที่บึงบูรพ์ (อำเภอในจังหวัดศรีสะเกษ) บอกว่าเป็นเยอ  กุสุมาลย์ (อำเภอในจังหวัดสกลนคร) ว่าเป็นโส้  ธาตุพนม (อำเภอในจังหวัดนครพนม) เป็นข่า นับ ๑-๕ เหมือนกัน แต่เขาบอกไม่ใช่กูย” ดร. พระครูสมุห์หาญ ปัญญาธโร ที่ปรึกษาชมรมชาวกูยแห่งประเทศไทย เล่าที่มาของชาวกูย 

และมีข้อมูลจากเอกสารการวิจัยอ้างถึงหลักฐานทางประวัติศาสตร์ว่า บรรพบุรุษของชาวกูยมีพื้นเพมาจากทางตอนเหนือของประเทศอินเดีย เคลื่อนเข้าสู่พม่า บางส่วนมาลาวใต้แถบเมืองอัตตะปือ แขวงจำปาสัก จนถึงเขมร และข้ามโขงมาสู่ฝั่งขวาที่โขงเจียม จังหวัดอุบลราชธานี ซึ่งกูยเรียกว่าโพงเจียง กระจายออกไปตั้งถิ่นอยู่ในพื้นที่ระหว่างแม่น้ำมูลกับเทือกเขาพนมดงรักในจังหวัดศรีสะเกษ จังหวัดสุรินทร์ ซึ่งกล่าวกันว่าชาวเมืองแต่เดิมเป็นกูยเกือบทั้งหมด