ดร. นวรัตน์ แก้วอ่อน ผู้เชี่ยวชาญด้านวิทยาศาสตร์ เพื่อการอนุรักษ์งานศิลปะจากศูนย์วิทยาศาสตร์เพื่อการอนุรักษ์ หรือ Science Conservation Centre for Art (SCICCA)
สืบ สาน ศิลป์ กับ
ดร. นวรัตน์ แก้วอ่อน
นักวิทยาศาสตร์
ด้านการอนุรักษ์งานศิลปะ
PEOPLE OF THE MUSEUM
นักวิทยาศาสตร์
เรื่อง : พัชนิดา มณีโชติ
ภาพ : ประเวช ตันตราภิรมย์
เมื่อศิลปะจากการรังสรรค์ของศิลปินย่อมมีวันเสื่อมชำรุด แล้วการรักษาฟื้นฟูผลงานเหล่านี้ทำได้อย่างไร
คำตอบคือกระบวนการทำงานทางวิทยาศาสตร์ ซึ่งมองผ่านสีสันและพื้นผิวของวัตถุ ลึกลงไปในระดับองค์ประกอบทางเคมี ผ่านการใช้เครื่องมือเฉพาะทางอันละเอียดอ่อน ผสานกับการสำรวจความงามและร่องรอยทางประวัติศาสตร์จากสายตาของนักวิทยาศาสตร์ หนึ่งในคนทำงานด้านนี้ของเมืองไทยคือ ดร. นวรัตน์ แก้วอ่อน (ไหม) ที่จะมาเปิดเผยเรื่องราวที่มิอาจมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า
ศาสตร์และศิลป์ในภารกิจสำคัญการอนุรักษ์ สานต่อมรดกทางวัฒนธรรมให้คงอยู่สืบไป
นักวิทย์หัวใจศิลป์
“ตั้งแต่เด็กชอบงานศิลปะมากจนอยากสอบเข้ามหาวิทยาลัยศิลปากร แต่สังคมสมัยก่อนยังนิยมให้ลูกเรียนสายวิทย์ เราสอบติดที่สถานศึกษาเคมีปฏิบัติ สังกัดกรมวิทยาศาสตร์บริการ ในกระทรวงวิทยาศาสตร์ ซึ่งเป็นสถาบันสมทบของจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ต้องมาเรียนวิชาของคณะวิทยาศาสตร์ จุฬาฯ ด้วย เลยมาเจอวิชาของภาควิชาเทคโนโลยีทางภาพและการพิมพ์ ซึ่งเราคิดว่ามีองค์ความรู้เกี่ยวข้องกับงานศิลปะที่สุดแล้วถ้าเทียบกับวิทยาศาสตร์สาขาอื่น ๆ”
พอเรียนจบไหมมีโอกาสทำงานเป็นผู้เชี่ยวชาญด้านบรรจุภัณฑ์ของบริษัทค้าปลีกสัญชาติอเมริกัน โดยทำหน้าที่ดูแลความถูกต้องของสีและวัสดุบรรจุภัณฑ์ของสินค้าที่ส่งออกจากภูมิภาคอาเซียน เธอสานต่อความฝันเมื่อครั้งวัยเยาว์ด้วยการลงเรียนคอร์สเกี่ยวกับการวาดภาพและการสร้างงานศิลปะมากมาย จนกระทั่งมาถึงจุดเปลี่ยนสำคัญเมื่อได้พบกับ รศ.ดร. พิชญดา เกตุเมฆ รองคณบดีฝ่ายวิจัยและบริการวิชาการ คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ในปัจจุบัน
“คุยเล่นกับอาจารย์พิชญดาว่า ถ้าตกงานแล้วขอทุนมาเรียนต่อหน่อย แต่อาจารย์ชวนมาเรียนเลย เพราะมีทุนเรียนต่อในระดับปริญญาเอกซึ่งเป็นหัวข้องานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับการอนุรักษ์งานศิลปะไทยโดยใช้วิทยาศาสตร์เข้ามาช่วย ตอนนั้นเราอายุ ๓๐ ปลาย ๆ เงินเดือนก็สูงแล้ว ประจวบกับเริ่มวาดรูปได้ดีระดับหนึ่ง เลยตัดสินใจแบบบ้าระห่ำมาก ๆ ออกจากงานมาเรียนต่อ เพราะดูหัวข้อวิจัยแล้ว ยังไงก็ต้องมาเรียนให้ได้ เลยได้วิจัยเกี่ยวกับเรื่องสีและสารรองพื้นที่ใช้ในงานจิตรกรรมไทย”
“นักวิทยาศาสตร์ต้องเน้นใช้เทคนิคหรือเครื่องมือที่ส่งผลกระทบต่องานศิลปะหรือวัตถุชิ้นนั้นน้อยที่สุด หรือเลือกใช้เทคนิคที่ไม่ทำลายชิ้นงาน”