Image

นิทรรศน์รัตนโกสินทร์
กรุงเทพมหานคร

พิพิธภัณฑ์มีชีวิต
ตรงกลุ่มที่ใช่
ของ Right Man

PEOPLE OF THE MUSEUM
นักออกแบบ

เรื่อง : ธัชชัย วงศ์กิจรุ่งเรือง
ภาพ : Right Man

“ราว ๓๕ ปีที่แล้วไม่ค่อยมีคนทำงานทางด้าน Industrial Design พอเราเริ่มจับงานออกแบบเลยโดดเด่น เพราะยังไม่มีใครทำงานพวกโปรดักชันดีไซน์นัก”

อุปถัมป์ นิสิตสุขเจริญ ประธานกรรมการบริหารบริษัทไร้ท์แมน จำกัด (Right Man Company Limited) ย้อนเล่าถึงสมัยเรียนที่คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย สาขาการออกแบบผลิตภัณฑ์ (Industrial Design) โดยตั้งแต่ปี ๓ เขาเรียนไปด้วยทำงานไปด้วย เมื่อเรียนจบออกมาทำงานได้สักพัก เขาตั้งบริษัท Right Man ในปี ๒๕๓๓

ความที่ยังไม่มีการศึกษาหรือสายงานด้านนี้ในประเทศไทยมากนัก Right Man จึงเป็นสตูดิโอรุ่นบุกเบิกที่รับงานหลากหลาย ทั้งกราฟิก อีเวนต์ นิทรรศการ โฆษณา เรียกรวม ๆ ว่ารับงานออกแบบทุกอย่างและสร้างสรรค์ให้โดดเด่นตรงความต้องการของลูกค้า ทำให้ได้รับการบอกต่อและมีงานเข้ามาอย่างต่อเนื่อง

ปัจจุบัน Right Man ถือเป็นบริษัทผู้ออกแบบและบริหาร พิพิธภัณฑ์และศูนย์การเรียนรู้สมัยใหม่ที่มีผลงานมากมาย

Image

อุปถัมป์ นิสิตสุขเจริญ
ประธานกรรมการบริหาร บริษัทไร้ท์แมน จำกัด
ภาพ : บันสิทธิ์ บุณยะรัตเวช

กระบวนคิดของ Right Man
สู่พิพิธภัณฑ์มีชีวิต

เมื่อถามว่าการศึกษาด้าน Industrial Design มอบอะไรให้ อุปถัมป์ตอบว่ากระบวนคิดที่นำมาประยุกต์ใช้ในการทำงานนั่นเอง

“Industrial Design ของสถาปัตย์ จุฬาฯ ต้องเรียนทั้งผลิตภัณฑ์ เซรามิก สิ่งทอ กราฟิก ภูมิสถาปัตยกรรม โฆษณา โดยให้ความรู้เท่า ๆ กัน เรียกได้ว่าเรียนแบบเป็ด คือรู้ทุกเรื่องแต่ไม่เก่งสักเรื่อง (หัวเราะ) อาจจะไม่เชี่ยวชาญ
เฉพาะทาง ขึ้นอยู่ที่การประยุกต์ว่าจบแล้วเอาไปใช้อะไรบ้าง...ทั้งหมดทั้งปวงที่คณะสอน ผมเรียกว่ากระบวนการคิด (process thinking) เหมือนเราอยากออกแบบอะไรสักชิ้นหนึ่งก็ต้องมีวัตถุประสงค์ของโครงการ ผู้ใช้คือใคร สิ่งที่นำเสนอคืออะไร ทั้งหมดนี้คือกระบวนการเดียวกันกับการออกแบบบ้าน ผลิตภัณฑ์ พอเราถูกฝึกให้คิดแบบนี้ก็จะคิดงานแบบนี้ทุกงาน ทำให้แต่ละงานมีเป้าหมายชัดเจน มีกระบวนการที่ทำให้ผลลัพธ์ตอบโจทย์ เป็นงานที่ค่อนข้างแม่นยำและชัดเจนว่าเราอยากได้อะไร ถึงเป้าหมายนั้นหรือเปล่า ถือเป็นกระบวนการของ Right Man เลยว่าเราจะคิดงานแบบนี้ตลอดทุกงาน

“งานแต่ละงานจะมีลูกค้าต่างกัน มีเจ้าของงาน (owner) และคนที่เจ้าของงานต้องการให้เข้ามาใช้ (user) เช่น owner คือ ปตท. ต้องการให้ user คือผู้เดินทางจากต่างประเทศ คู่ค้า นักเรียน-นักศึกษา ประชาชนมาใช้งาน เมื่อเราได้โจทย์ เนื้อหา รู้ว่าใครคือคนใช้พื้นที่ เราก็จะรู้แล้วว่าเราออกแบบอะไร”

ในอดีตพิพิธภัณฑ์เมืองไทยทางด้านงานศิลปะและโบราณวัตถุต่าง ๆ ต้องขึ้นทะเบียนแล้วดูแลโดยกรมศิลปากร ส่วนด้านวิทยาศาสตร์ สิ่งของจัดแสดงมักมาพร้อมป้ายอธิบาย ผู้เข้าชมเดินชมตามสะดวกเพียงเท่านั้น มักขาดเจ้าหน้าที่ดูแลขาดงบประมาณเพื่อบำรุงรักษา

เมื่อ Right Man ได้รับโอกาสทำงานให้หน่วยงานต่าง ๆ ก็นับเป็นความท้าทายในการออกแบบพิพิธภัณฑ์ให้น่าสนใจ
ยิ่งขึ้น อุปถัมป์เรียกว่าพิพิธภัณฑ์มีชีวิต ซึ่งเกิดขึ้นในประเทศไทยช่วงราว ๒๐ ปีก่อน

พิพิธภัณฑ์มีชีวิตคือการพาผู้ชมให้มีส่วนร่วมมากกว่าซื้อบัตรแล้วเข้าชมเอง ดูเอง เดินออกเอง แต่ผ่านการออกแบบให้ผู้ชมเข้าชมอย่างเป็นระบบ ใช้เทคโนโลยีสนับสนุนเช่นเดียวกับในต่างประเทศ

อุปถัมป์ยกตัวอย่างว่าพิพิธภัณฑ์อาจมีงานศิลปกรรมอย่างธรรมจักรวางอยู่เฉย ๆ “หลักการเดียวกันเลยนะ ยังเป็นธรรมจักร แต่ถ้ามีการนำเสนอที่มากกว่าธรรมจักรชิ้นเดียว เช่น ฉาย mapping ข้างหลัง หรือมีอินเตอร์แอ็กทีฟทัชสกรีน การนำเทคโนโลยีมาใช้และการสร้างประสบการณ์ร่วมกับผู้ชมจะทำให้คอนเทนต์เดิมน่าสนใจขึ้น”

ปัจจุบันเห็นได้ชัดว่าหน่วยงานต่าง ๆ ให้ความสำคัญกับการสร้างหรือปรับปรุงพิพิธภัณฑ์และศูนย์การเรียนรู้ลักษณะนี้มากขึ้น เพื่อสร้างพื้นที่สื่อสารให้ความรู้กับผู้คน ทั้งผู้ชมจากต่างประเทศไปจนครอบครัวที่ต้องการพาลูกหลานมาหาแหล่งเรียนรู้ใหม่ ๆ

Image

0