ห้องเก็บตัวอย่างสัตว์น้ำอ้างอิงเดิมมีชื่อว่า “หน่วยอนุกรมวิธาน” จัดตั้งโดย ดร. ฮิวจ์ แมคคอร์มิค สมิธ (Hugh McCormick Smith) อธิบดีกรมประมงคนแรก  เดิมกรมประมงมีชื่อว่ากรมรักษาสัตว์น้ำ จัดตั้งขึ้นเมื่อวันที่ ๒๑ กันยายน ๒๔๖๙ ในอดีตเคยเก็บรักษาตัวอย่างอ้างอิงทั้งสัตว์น้ำจืดและสัตว์ทะเลไว้ที่หน่วยงานเดียวกัน แต่ปัจจุบันแบ่งส่วนราชการโดยสัตว์น้ำจืดได้รับการเก็บรักษาที่ห้องเก็บตัวอย่างสัตว์น้ำอ้างอิง สังกัดกองวิจัยและพัฒนาประมงน้ำจืด  ส่วนสัตว์ทะเลเก็บรักษาที่ห้องเก็บตัวอย่างสัตว์น้ำอ้างอิง สังกัดกองวิจัยและพัฒนาประมงทะเล

หลังบานประตูเป็นขวดโหลตั้งเรียงกันอยู่บนชั้นวางจากหน้าห้องเข้าไปจนสุดผนังทุกด้าน คล้ายชั้นวางหนังสือในห้องสมุด แต่เปลี่ยนจาก “หนังสือ” เป็นโหลดอง “ปลา” ที่ครั้งหนึ่งเคยมีชีวิตและแหวกว่ายอย่างเสรีตามแหล่งน้ำในธรรมชาติ ข้างขวดมีบัตรกระดาษเรียกว่า “แผ่นดัชนี” กรอกรายละเอียดของเรือนร่างข้างใน

“ส่วนใหญ่เขาเรียก ‘ห้องปลาดอง’ ชื่อเล่นของห้องนี้...” 

สิริวรรณ สุขศรี หรือกุ้ง นักวิชาการประมง (ชำนาญการ) กลุ่มวิจัยความหลากหลายทางชีวภาพสัตว์น้ำจืด กองวิจัยและพัฒนาประมงน้ำจืด กรมประมง บอก

“เพราะว่าปลาของเราถูกเก็บอยู่ในโหลดอง มันเป็นชื่อที่สื่อมาก”

การจัดเรียงโหลปลาภายในห้องเก็บตัวอย่างสัตว์น้ำอ้างอิงยึดลำดับอนุกรมวิธานตามระบบของเนลสัน (Joseph S. Nelson) จัดแบ่งหมวดหมู่ทางอนุกรมวิธานในระดับชั้น (class) อันดับ (order) และวงศ์ (family) ไล่ตั้งแต่ชั้นปลาปากกลม ชั้นปลากระดูกอ่อน ชั้นปลากระดูกแข็ง แยกเหล่าปลาออกเป็นปลาปากกลม ปลากระเบน ปลาไหลนา ปลากัด ปลาซีกเดียว ปลาเข็ม ปลาปักเป้า ฯลฯ

“เราเก็บรวบรวมตัวอย่างปลาทั้งจากแหล่งธรรมชาติและแหล่งประมง นำตัวอย่างมาจำแนกวิเคราะห์ชนิดเพื่อเป็นข้อมูลการกระจายพันธุ์ในแต่ละแหล่งน้ำ”

โหลดองปลาซิวสมพงษ์วางอยู่มุมหนึ่งของห้องในกลุ่มวงศ์ปลาซิวด้วยกัน ข้างโหลระบุว่าเป็นตัวอย่างที่เก็บมาจากจังหวัดราชบุรีตั้งแต่วันที่ ๒๑ สิงหาคม ๒๕๒๔ หรือนานกว่า ๔๐ ปีมาแล้ว