ปลายปี ๒๔๔๕ เป็นช่วงแรก ๆ ที่มีการบันทึกไว้ กล่าวถึงการออกจาริกธุดงค์ของพระอาจารย์เสาร์ พระอาจารย์มั่น พระอาจารย์หนู (พระปญฺญาพิศาลเถระ) พระธรรมยุตคณะแรกที่จาริกมาถึงนครพนม ข้าหลวงเมือง ซึ่งเคยเป็นศิษย์ของสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส มีศรัทธาปสาทะอยากให้มีวัดธรรมยุตขึ้นในนครพนม

พระอาจารย์เสาร์แนะนำให้คัดเลือกพระเณรที่มั่นคงในพระธรรมวินัย ญัตติในธรรมยุติกนิกาย แล้วไปศึกษาเล่าเรียนในสำนักของท่านที่อุบลฯ ให้มีความหนักแน่นในข้อวัตร พระธรรมวินัย แล้วค่อยกลับมาสร้างวัดธรรมยุตเป็นที่ขจัดขัดเกลาความประพฤติของภิกษุสามเณรในนครพนม พระจันทร์ เขมิโย, สามเณรจูม พนฺธุโล เป็นส่วนหนึ่งของภิกษุสามเณรที่ได้รับการคัดเลือกในคราวนั้น ซึ่งต่อมากลายเป็นกำลังสำคัญของคณะธรรมยุตสายพระกัมมัฏฐาน

พระอาจารย์จันทร์ เขมิโย เล่าถึงการฝึกปฏิบัติธุดงคกัมมัฏฐานกับพระอาจารย์เสาร์ในครั้งนั้นไว้ว่า “พอเราธุดงค์ถึงสถานที่อันวิเวกเหมาะแก่การปฏิบัติแห่งไหน ท่านพระอาจารย์เสาร์จะหยุดพักและให้พวกเราเร่งบำเพ็ญเพียรอบรมจิตอย่างหนักทันที ท่านให้พยายามกำจัดมหาโจรภายใน อันหมายถึงตัวกิเลส คือ ความโลภ โกรธ หลง ให้เบาบางลงไปให้ได้ และให้ทำจนหมดสิ้นไปจากจิตใจตามกำลังความสามารถ”

ผ่านไปราว ๓-๔ ปี ยังไม่มีข่าวคราวของกลุ่มพระเณรจากนครพนมไปศึกษาเล่าเรียนอยู่ที่เมืองอุบลฯ เจ้าเมืองจึงมีหนังสือไปกราบนมัสการพระอาจารย์เสาร์ และอีกฉบับกราบทูลกรมหลวงสรรพสิทธิประสงค์ขอนิมนต์พระท้องถิ่นกลับไปตั้งสำนักคณะธรรมยุตที่นครพนม