เหล่านี้คืออาหารที่ผ่านกระบวนการแปรรูปขั้นสูง (ultra processed food) หรือ UPF ซึ่งผ่านกระบวนการผลิตอันซับซ้อนเติมแต่งด้วยสารที่ไม่ใช่ของใช้ในครัวทั่วไป จำพวกซีอิ๊ว น้ำปลา น้ำตาลทราย ซึ่งถือเป็นอาหารแปรรูปขั้นต้น

คริส แวน ทูลเลเคน ผู้เขียน Ultra Processed People : Why Do We All Eat Stuff That Isn’t Food… and Why Can’t We Stop ? หรือ อร่อยลวงตาย ซึ่งผู้คนทั่วโลกบอกว่าเป็นหนังสือเปลี่ยนชีวิตกล่าวว่าสิ่งเหล่านี้แทบจะไม่เรียกว่าอาหาร เพราะไม่มีคุณค่าทางโภชนาการอย่างที่ควรเป็น อีกทั้งยังอันตรายยิ่งกว่าสารเสพติดในบุหรี่ เพราะนอกจากจะทำให้ติด ยังเป็นต้นตอของโรคไม่ติดต่อเรื้อรังต่าง ๆ เช่น โรคอ้วน เบาหวาน มะเร็ง ฯลฯ

ในหนังสือ เขาเล่าประสบการณ์การทดลองกินอาหารแปรรูปขั้นสูงร้อยละ ๘๐ ของอาหารทั้งหมดต่อเนื่อง ๑ เดือน พบว่ามันส่งผลด้านลบต่อร่างกายและจิตใจ เช่น น้ำหนักเพิ่มขึ้น ๖.๕ กิโลกรัม, ร่างกายแก่ขึ้นรวดเร็ว เหนื่อยง่าย “เหมือนอายุเพิ่มขึ้น ๑๐ ปี”, มีปัญหากรดไหลย้อน ท้องผูก ริดสีดวง, ซึมเศร้า วิตกกังวล นอนไม่หลับ, หมดแรงขับทางเพศ และรู้สึกกินเท่าไรก็ไม่อิ่ม แม้จะหยุดกิน ๘ สัปดาห์แล้วก็ยังอยากกินอาหารแปรรูปขั้นสูงอยู่ โดยอาการต่าง ๆ จะหายไปเมื่อกลับมากินอาหารธรรมชาติ

เขาบอกว่าอุตสาหกรรมอาหารออกแบบให้เรา “ติด” โดยใช้สูตร “หวาน มัน เค็ม” ซึ่งกลไกสมองจะกระตุ้นให้อยากกินเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ นอกจากนี้วัตถุเจือปนในอาหาร เช่น สารให้ความหวานและตัวทำละลายบางอย่างทำลายแบคทีเรียดีในลำไส้ ส่งผลต่อระบบขับถ่าย ทำให้เกิดโรคอ้วนและการอักเสบของเซลล์