และจากการเล่าเรื่องราวความเชื่อในศาสนาตามงานบุญ กลายมาเป็นท่วงทำนองในวิถีชีวิตและจิตวิญญาณคนอีสาน ก่อนจะปรับโฉมเป็นงานแสดงเน้นความบันเทิงซึ่งได้รับความนิยมสูงสุด  เชื่อว่าถ้าหมอลำพื้นบ้านเมื่อหลายร้อยปีก่อนข้ามมิติเวลามาเห็นก็คงต้องตกตะลึงเช่นกัน แต่เขาน่าจะขึ้นเล่นเพลงหมอลำบนเวทีสมัยใหม่ได้แบบไม่เคอะเขิน ด้วยแนวทางเพลงที่ยังคงมีอะไรหลายอย่างร่วมกันพอสมควร

ต่างจากนักร้องรุ่นใหม่ที่สร้างความร่วมสมัยโดยนำหมอลำมาผสมกับดนตรีสากลตระกูลอื่น ที่เคยฟังอย่าง “รัสมี อีสานโซล” ซึ่งร้องในแนวดนตรีโซลและแจซ  นำพาเสียงหมอลำให้เข้าถึงอารมณ์นักฟังเพลงชาวตะวันตกและคนรุ่นใหม่ จนมีคำเปรียบเปรยว่าฟังเพลงเธอแล้วเหมือน “นั่งกินส้มตำที่ลอนดอน”

ครั้งหนึ่งรัสมีเล่าว่าเคยถูกเหยียดหลังร้องเพลงในงานหนึ่งว่าเธอไม่ควรร้องเพลงหมอลำ เพราะเป็นเพลงของชนชั้นต่ำ (เธอไม่ได้เล่าว่าใครพูด แต่ก็บ่งบอกความจริงว่ามีคนเชื่อว่าตนเองเป็นชนชั้นสูง ?)

ขณะที่ก็มีคำวิจารณ์จากฝั่งครูหมอลำพื้นบ้านว่า เธอทำให้เพลงหมอลำสูญเสียความเป็นหมอลำ

เรียกว่าโดนทั้งขึ้นทั้งล่อง

ความพยายามนำหมอลำเข้าไปอยู่ในสิ่งแวดล้อมใหม่ คนฟัง
หน้าใหม่ นอกแผ่นดินอีสาน จึงเป็นเรื่องท้าทายอย่างหนึ่งของการผันแปรที่แตกต่างจากเวทีหมอลำร่วมสมัย

กลับมาที่คำถามว่าความเป็นหมอลำอยู่ที่ไหน

ทำให้นึกถึงคำถามคล้าย ๆ กันว่าความเป็นไทยอยู่ที่ไหน

ในความผันแปรเล็ก ๆ น้อย ๆ ที่สะสมมาตลอดเวลายาวนานที่เราได้ผสมผสานวัฒนธรรมจากชาติพันธุ์ต่าง ๆ ที่ดำรงอยู่ในดินแดนนี้ร่วมกัน รวมทั้งนานาชาติทั้งใกล้และไกลที่เราเปิดรับด้วยความยินดี จะเริ่มนับความเป็นไทยที่จุดไหน เป็นไทยของชนชั้นไหน  ถึงวันนี้แตกต่างจากเดิมอย่างไร  แล้วจะใช้สิ่งไหนเป็นซอฟต์พาวเวอร์ให้กับประเทศ กางเกงลายช้าง หน้ากากผีตาโขน หรือปาท่องโก๋

“โอละน่อ…ออเฮาะ ออเฮาะ ออเฮาะ ออเฮาะ ออ…” 

ลำนำหมอลำสะกดผู้ฟังด้วยการผันแปรเสียงสูง-ต่ำ สั้น-ยาว จากจุดเริ่มของคำสั้น ๆ ว่าโอนอ พาให้เริ่มเดินทางไปกับเรื่องเล่าในบทเพลง  ไม่ใช่การปลง แต่เพื่อดำรงอยู่ในโลกที่เปลี่ยนไปเสมอ