Image

The Arc MAGNET
“ความทรงจำ” จากแม่น้ำนักดง

Souvenir & History

เรื่อง : สุเจน กรรพฤทธิ์
ภาพ : ประเวช ตันตราภิรมย์
ภาพประกอบ : ไพลิน จิตรสวัสดิ์

หลายครั้งผมพบว่าเวลาอ่านประวัติศาสตร์สงคราม มักมี “แม่น้ำ” เป็นจุดยุทธศาสตร์ ที่เกิดเหตุ ฯลฯ

สงครามเกาหลี (Korean War) ที่เกิดขึ้นบนคาบสมุทรเกาหลี อันเป็นการรบกันด้วยกำลังทหารระหว่างเกาหลีเหนือ (หนุนหลังโดยสหภาพโซเวียต) กับเกาหลีใต้ (หนุนหลังโดยสหรัฐอเมริกา) อย่างเต็มรูปแบบระหว่าง ค.ศ. ๑๙๕๐-๑๙๕๓ ก็มีแม่น้ำสายหนึ่งอยู่ในฉาก

แม่น้ำสายนั้นชื่อว่านักดง (Nakdong River/Naktong River) 

นักดงเป็นแม่น้ำที่ยาวที่สุดในเกาหลีใต้ ยาวกว่า ๕๑๐ กิโลเมตร ต้นน้ำอยู่ที่ภูเขาแทแบ็ก (Taebaek Mountains) ด้านตะวันออกของคาบสมุทรเกาหลี นักดงไหลจากต้นน้ำไปทางตะวันตก วกลงใต้รวมกับแม่น้ำอีกสามสายก่อนลงทะเลญี่ปุ่นที่เมืองท่าปูซาน (Busan)

ในประวัติศาสตร์ ที่ราบลุ่มแม่น้ำสายนี้มีการตั้งถิ่นฐานของมนุษย์ตั้งแต่คริสต์ศตวรรษที่ ๑ เคยเป็นที่ตั้งอาณาจักรโบราณ พอมาถึงยุคสงครามเย็นก็กลายเป็น “แนวรับสุดท้าย” ของรัฐบาลเกาหลีใต้ หลังถูกเกาหลีเหนือบุกโจมตีแบบสายฟ้าแลบในวันที่ ๒๐ มิถุนายน ค.ศ. ๑๙๕๐

Image

นักประวัติศาสตร์เรียกแนวรับนี้ว่า “แนวรับปูซาน” (Pusan Perimeter) โดยแม่น้ำนักดงเป็นส่วนหนึ่งของแนวรบด้านทิศตะวันตกซึ่งกำลังทัพมหาศาลของเกาหลีเหนือหลั่งไหลลงมาเผชิญหน้ากับกองทหารอเมริกันและกองทหารเกาหลีใต้ในช่วงกลาง ค.ศ. ๑๙๕๐

แนวปะทะสุดท้ายนี้ช่วยให้เกาหลีใต้และสหรัฐฯ ประวิงเวลา ระดมกำลัง ทรัพยากร และชาติพันธมิตร เข้ามายังเมืองท่าปูซาน และตีโต้กองทัพเกาหลีเหนือได้สำเร็จในเวลาต่อมา

เมื่อไปเยือนเมืองแทกู (Daegu) เมืองใหญ่อันดับ ๔ ของเกาหลีใต้ในเวลาอันจำกัดเมื่อ ค.ศ. ๒๐๒๓ ผมจึงลองปักหมุดลง Google Maps หาทางไปยังโซนริมแม่น้ำให้ได้เพื่อจะเห็น “นักดง” สักครั้งในชีวิต 

ที่มุมตะวันตกสุดของเมืองปรากฏอาคารชื่อ The Arc Cultural Center ตั้งอยู่ในจุดที่แม่น้ำนักดงซึ่งไหลจากทางเหนือมาสบกับแม่น้ำคึมโฮ (Geumho River) ที่ไหลมาจากทิศตะวันออก 

Image

The Arc เป็นอาคารรูปทรงเรขาคณิต จะเป็นรูปอะไรก็ขึ้นกับจินตนาการผู้มอง ว่าเป็นใบไม้ หมวก ฯลฯ  อาคารนี้เป็น
หอแสดงงานศิลปะ (gallery) พื้นที่จัดนิทรรศการหมุนเวียน มีทั้งหมดสามชั้น ภายในมีนิทรรศการถาวร แสดงวัฒนธรรม
ที่เกี่ยวกับแม่น้ำทั้งหมดในเกาหลี ชั้นบนสุดคือจุดชมวิวบริเวณที่แม่น้ำสองสายมาสบกัน

ผมซื้อแม็กเน็ต (magnet แม่เหล็กติดตู้เย็น) รูป The Arc มาเป็นที่ระลึกชิ้นหนึ่ง แล้วออกไปที่ริมแม่น้ำนักดง นั่งแช่เท้าในแม่น้ำ นึกถึงฉากสมรภูมินองเลือดบริเวณริมแม่น้ำใกล้เมืองแทกูที่เคยอ่านมา ได้แต่ภาวนาว่าสันติภาพจะยั่งยืนสถาพรในคาบสมุทรเกาหลี 

แม้ตอนนี้ “สองเกาหลี” จะอยู่ในภาวะสงครามมายาวนานกว่า ๗ ทศวรรษ