Image

ต้นไม้ความหวัง
ทางอีกสาย สมุนไพรสู้โควิด EP.01

SCOOP

เรื่อง : วีระศักร จันทร์ส่งแสง
ภาพ : ประเวช ตันตราภิรมย์

โควิด-๑๙ เป็นโรคอุบัติใหม่ที่ไม่มีใครเคยรู้จักมาก่อนโดยเฉพาะวิธีการรักษา  ในสถานการณ์เฉพาะหน้า นักระบาดวิทยาจะใช้วิธีเทียบเคียงจากโรคที่เคยมีแล้วเลือกหยิบใช้พัฒนาจากยาที่มีอยู่  //  ผ่านมาร่วม ๒ ปี ยังไม่มียาแผนปัจจุบันที่ใช้รักษาโควิด-๑๙ ได้โดยตรง  // ในเวลานี้ไม่ว่ายาไทยหรือยาแผนตะวันตกต่างก็ยังไม่มีผลวิจัยที่ชัดเจนแน่นอนเกี่ยวกับยาที่จะใช้กับโรคอุบัติใหม่อย่างโควิด-๑๙ ได้แบบเฉพาะเจาะจง แต่หมอแผนไทยใช้สมุนไพรในกลุ่มยาแก้ไข้และลดการอักเสบ โดยมีฟ้าทะลายโจรเป็นตัวหลัก ซึ่งใช้กันมายาวนานในกลุ่มอาการดังกล่าว รวมทั้งผลการศึกษาทดลองในระยะหลังโดยเฉพาะการใช้จริงในหมู่ผู้ป่วยก็รายงานผลในทางนั้น

ฟ้าทะลายโจร พฤกษาที่มีสรรพคุณทางยาสี่อย่าง แก้ติดเชื้อ ระงับการอักเสบ แก้ไข้หวัด และเป็นยาเจริญอาหาร  ซึ่งนับว่าหาได้ยากมากที่ใช้เพียงตัวเดียวโดยไม่ต้องผสมกับตัวยาอื่น แต่ให้คุณวิเศษในการรักษาโรคได้ดีเช่นนี้

สรรพยา
ต้านโควิด-๑๙
&
ห้าสมุนไพร
ในดวงใจ
เภสัชกร*

*บรรยายสรรพคุณทางยาโดยเภสัชกรหญิง ดร. สุภาภรณ์ ปิติพร

Image

ช่วยเพิ่มภูมิคุ้มกัน คลายความเครียด ซึ่งจะทำให้ภูมิคุ้มกันดีขึ้น ปรับสมดุลระบบการเผาผลาญ ลดสารอนุมูลอิสระในร่างกาย และจากการวิจัยในแบบจำลองคอมพิวเตอร์พบว่าสารในกะเพราต้านการแบ่งตัวของไวรัสด้วย

Image

เป็นยาอายุวัฒนะ มีความปลอดภัยสูงมาก เด่นในเรื่องต้านการอักเสบ ต้านอนุมูลอิสระซึ่งคือของเสียระดับเซลล์  มีข้อมูลการเพิ่มภูมิคุ้มกันในแบบจำลองคอมพิวเตอร์ แสดงผลในการป้องกันการเข้าสู่เซลล์ของเชื้อไวรัสโคโรนาสายพันธุ์ ๒๐๑๙ และมีรายงานการใช้ในผู้ติดเชื้อนี้พบว่าอาจช่วยระงับอาการได้

Image

เป็นยาอายุวัฒนะ แก้ไอ ขับเสมหะ ทำให้ชุ่มคอ เพิ่มภูมิคุ้มกัน มีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระสูงมาก การทดลองในแบบจำลองคอมพิวเตอร์พบว่าสารในมะขามป้อมป้องกันการเข้าสู่เซลล์ของไวรัสโคโรนาได้แข็งแรงที่สุดในบรรดาสารจากพืช ๑,๘๐๐ ชนิด และต้านการแบ่งตัวของเชื้อไวรัสด้วย

Image

ช่วยลดการอักเสบ คลายเครียด เพิ่มภูมิคุ้มกัน ต้านอนุมูลอิสระ ใช้ร่วมกับสะระแหน่ กานพลู ยูคาลิปตัส ขิง มะนาว ต้มเป็นยาสุมและดื่มเพื่อรักษาโรคโควิด พบว่าช่วยบรรเทาอาการให้ดีขึ้น

ฟ้าทะลายโจร

ต้านไวรัส ลดผลกระทบที่เกิดจากการติดเชื้อหรือการอักเสบ ทำให้ภูมิคุ้มกันแข็งแรงขึ้น และไม่ทำให้ภูมิคุ้มกันทำงานเกินจนเกิดพายุไซโตไคน์ มีการใช้มาอย่างยาวนานในการรักษาโรคในระบบทางเดินหายใจและมีการวิจัยที่มาไกลมาก
สำหรับโรคนี้ ตั้งแต่ในแบบจำลองคอมพิวเตอร์
จนถึงในคน เป็นสมุนไพรที่มีความปลอดภัย 
หาง่าย ปลูกได้เอง

“หวานเป็นลม ขมเป็นยา” ในภาษิตไทยอาจมาจากฟ้าทะลายโจรก็เป็นได้ ด้วยรสที่ขมจัดทุกส่วนและมีสรรพคุณรักษาโรคได้อย่างเฉียบขาด สมตามชื่อฟ้าทะลายโจร พืชที่ฟ้าส่งมาทำลายโจรร้าย โรคภัยที่มาเบียดเบียนร่างกายคน

ฟ้าทะลายโจรที่หมอสมุนไพรรู้จัก

“ฟ้าทะลายโจรเป็นไม้ล้มลุกที่ไม่ชอบน้ำขังเฉอะแฉะ ชอบการระบายอากาศที่ดี ขี้ตกใจ ถ้าย้ายกล้าเขาจะมีความเครียดทันที ไม่ให้ผลผลิต จะรีบออกดอกแล้วใบเป็นสีแดง เหมือนรู้สึกว่าฉันจะสูญพันธุ์หรือจะตาย เป็นไม้ประเภทขี้ตกใจ ใช้คำว่าเอาแต่ใจก็ได้ ถ้าเราปลูกใส่กระถางบางทีไม่ค่อยงอก แต่เมล็ดกระเด็นไปตก แล้วคุณอยากจะงอกตรงซอกตึก ข้างโอ่ง คุณก็จะขึ้นตามที่คุณชอบ เป็นพวกเอาแต่ใจและขี้ตกใจ นี่นิสัยสองอย่างของเขา  

“เราต้องการใช้ใบเป็นหลัก เขาจะไม่ออกดอก ไม่แตกกิ่งมาก แต่เขาจะให้เราตัดได้ประมาณสองถึงสามครั้ง จากนั้นเขาจะบอกว่าฉันไม่มีแรงออกใบให้เธอแล้ว ฉันจะออกดอกแล้ว  จบรุ่นนั้นต้องปลูกใหม่

“ตอนฝนจะแล้งทิ้งช่วงจะรู้ก่อนคนอื่น ฟ้าทะลายโจรไม่ให้ผลผลิตรีบออกดอกออกผลจนทุกคนตกใจ ปรากฏว่าปีนั้นทุเรียนยืนต้นตายฟ้าทะลายโจรรู้ก่อนรีบออกดอกเหมือนจะรู้ว่าไม่งั้นสูญพันธุ์แน่”  

เภสัชกรหญิง ดร. สุภาภรณ์ ปิติพร พูดถึงฟ้าทะลายโจรตามที่เธอรู้จัก

ลักษณะ

พืชล้มลุกตระกูลเดียวกับต้อยติ่งและทองพันชั่ง ลำต้นเป็นสี่เหลี่ยม พุ่มสูงราว ๑ ศอกถึง ๑ ช่วงแขน ใบเรียวยาว เรียงเป็นคู่ ปลายใบแหลม ขอบใบหยักเล็กน้อย ผิวใบเป็นมันสีเขียวเข้ม

Image

การปลูก

ปลูกด้วยเมล็ดในที่ร่มรำไรต้นจะสูงใหญ่ให้ใบดีกว่า เมื่อปลูกต้นหนึ่งเมล็ดจะกระจายขยายพันธุ์ต่อไปเองได้

การเก็บเกี่ยว

อายุ ๓-๔ เดือน สามารถเก็บมาใช้ได้ ควรเก็บขณะเริ่มออกดอกจะให้ตัวยามากที่สุด  ตัดลำต้นเหนือพื้นดิน ๕-๑๐ เซนติเมตร สับเป็นท่อน ๓-๕ เซนติเมตร ตากให้แห้งสนิทเก็บในภาชนะปิดมิดชิด ไม่โดนแดด เก็บไว้ใช้ได้ ๑ ปี นานกว่านั้นปริมาณตัวยาจะลดลง

การใช้

ยาชง - ใช้ใบสดหรือแห้ง ๕-๗ ใบ เติมน้ำเดือดแช่ไว้จนอุ่น รินเอาน้ำมาดื่มวันละ ๓-๔ ครั้งก่อนอาหาร

ยาต้ม - ใช้ทั้งต้นสับหนึ่งกำมือ ต้มกับน้ำ ๓-๔ แก้ว ให้เดือดนาน ๑๐-๑๕ นาที ดื่มเช่นเดียวกับยาชง

ยาเม็ด - ตากใบยาจนแห้งกรอบ บดผงละเอียด ปั้นกับน้ำผึ้งเป็นลูกกลอนขนาดเม็ดถั่วเหลือง ผึ่งลมให้แห้ง กินครั้งละ ๕-๑๐ เม็ด วันละ ๓-๔ ครั้งก่อนอาหาร

ยาแคปซูล - ใส่ในแคปซูลเบอร์ ๒ ช่วยกลบรสขมของยา กินครั้งละ ๒-๔ แคปซูล วันละ ๓-๔ ครั้งก่อนอาหาร

กวาดคอ - ใช้นิ้วจุ่มนํ้าให้เปียกแล้วแตะผงฟ้าทะลายโจร ป้ายโคนลิ้นให้ยาติดอยู่ในคอนาน ๆ  แก้ไอ เจ็บคอ ร้อนในลำคอมีเสมหะ

ยาอม - ใช้ใบสด ๑-๒ ใบ เหน็บไว้ที่ซอกเหงือกข้างแก้มโดยไม่ต้องเคี้ยว แก้เจ็บคอ หรือแก้แผลเปื่อยในปากให้อมไว้ตรงแผล

สี่สรรพคุณเด่น

- แก้ติดเชื้อ ที่ทำให้ท้องเสีย บิด
- ระงับการอักเสบ เจ็บคอ ไอ ต่อมทอนซิลอักเสบ
- แก้ไข้หวัด 
- เป็นยาขมเจริญอาหาร

ฟ้าทะลายโจรทลายโควิด
ชื่อวิทยาศาสตร์ - Andrographis paniculata Nees.
ตัวยาสำคัญ - Andrographolide

สรรพคุณ
- ยับยั้งการเพิ่มจำนวนของไวรัส แต่ไม่มีฤทธิ์ป้องกัน
- ลดการอักเสบ ลดอาการไข้ ไอ เจ็บคอ
- กระตุ้นร่างกายให้สร้างภูมิคุ้มกันใครควรกินฟ้าทะลายโจร
- ผู้สัมผัสใกล้ชิดกับผู้ติดเชื้อ
- ผู้ได้รับการตรวจยืนยันว่าติดเชื้อโควิด-๑๙ แม้ยังไม่มีอาการ
- ผู้ป่วยที่มีอาการน้อยถึงปานกลาง แม้ในระหว่างรอเข้าโรงพยาบาลก็ไม่มีข้อห้ามใช้

ปริมาณที่แนะนำให้ใช้กับโรคโควิด-๑๙


ใช้ฟ้าทะลายโจรที่มีสารแอนโดรกราโฟไลด์ ๖๐-๑๘๐ มิลลิกรัมต่อวัน 
ครั้งละ ๔ แคปซูล วันละ ๔ ครั้ง ติดต่อกันไม่เกิน ๕ วัน  

จากหนังสือ ฟ้าทะลายโจร ฟ้าทะลายโควิด, โครงการสมุนไพรเพื่อการพึ่งตนเอง มูลนิธิสุขภาพไทย, ๒๕๖๔

สมุนไพรบรรจุแคปซูลช่วยให้การบริโภคยาผงเป็นเรื่องง่ายและสะดวกขึ้น โดยไม่ต้องผ่านการสกัด  ยาผงแคปซูลในภาพนี้เป็น “ยาเดี่ยว” ทั้งหมด เม็ดสีเขียวคือฟ้าทะลายโจร  สีเหลือง-กระชาย สีแดง-ขมิ้นชัน 

>

อ่านต่อ EP.02