“บ้านย่าอยู่หลังที่ว่าการอำเภอวานรนิวาส ย้ายจากสกลนคร มารับราชการเป็นเจ้าหน้าที่ฝ่ายปกครองอยู่ที่นี่เมื่อปี ๒๕๑๒”

ฟุค หรือ คฤกพล เทศนธรรม เล่าสิ่งที่เขารู้อยู่ก่อนแล้ว

แต่เขาไม่เคยรู้จักคอมมิวนิสต์นอกจากที่ครูสอนในชั้นเรียน

“ย่าบอกว่าเมื่อก่อนจานชามแบบนี้มีเยอะ หลวงแจกมาให้ใช้ เดิมมีเป็นโหล ย่าทิ้งไป ใบนั้นโผล่มาให้เห็นได้อย่างไรก็ไม่รู้”

จากที่คุยกับย่า ฟุคบอกว่าย่าไม่ได้สัมผัสคลุกคลีกับคอมมิวนิสต์ เพราะอยู่ข้างรัฐบาลมากกว่า 

“ตามความคิดเห็นย่าบอกว่าอย่าไปยุ่ง พวกนี้หัวรุนแรง ชวนเราให้ไปเชื่อถืออุดมการณ์ที่เขายึดถือ เป็นพวกผู้ก่อการร้ายพวกไม่ดี”

“คนที่นิยมฝ่ายคอมฯ จะยอมใช้ถ้วยพวกนั้นไหม ?”

“ไม่ได้ถามย่า แต่ครอบครัวที่ได้รับมาก็คงใช้ ย่าบอกว่าแก ก็เอามาใช้ ตอนที่ยังทำงานอยู่ต้มข้าวต้มน้ำให้ทหารตำรวจยุคนั้นก็ใช้ถ้วยจานแบบนี้ ทหารมาลาดตระเวนก็ใช้ถ้วยพวกนี้”

จนผ่านยุคสมัยการแบ่งแยกต่อต้าน ถ้วยชามก็เก่าบิ่นไปตามการใช้งาน ย่าจำไม่ได้ว่าเอาไปฝังหรือทิ้งที่ไหน จนหลานมาขุดเจอและเขาอยากให้เป็นประโยชน์แก่สาธารณะ

“ผมไม่คิดจะเก็บไว้อยู่แล้ว เลยส่งไปให้พิพิธภัณฑ์สามัญชน ให้เอาไปศึกษาหรือเก็บไว้ให้คนรุ่นหลังได้ดู”