เมื่อ ๒ ปีก่อนผมเคยปั่นจักรยานท่องเที่ยว (touring) กับเพื่อนสี่ห้าคน โดยเอาจักรยานใส่รถไฟไปลงสถานีบัวใหญ่ นครราชสีมา ใช้เวลาสัปดาห์เศษๆ ปั่นไปจบที่หนองคาย แต่มีจุดที่อยากชวนเพื่อนนักปั่นว่า ถ้าใครผ่านเขตอำเภอบ้านไผ่ ขอนแก่น ลองปั่นจากตัวอำเภอไปทางตะวันตกเฉียงใต้ราว ๕ กิโลเมตร มีสิมเก่า (โบสถ์แบบอีสาน) อยู่ในวัดสนวนวารีพัฒนาราม บ้านหัวหนอง สร้างเมื่อราว ๑๐๐ ปีก่อน

ที่อยากชวนให้ออกแรงปั่นมาดูก็คือ "ฮูปแต้ม" ฝาผนังที่ด้านในเขียนเรื่องเวสสันดรชาดก ด้านนอกเขียนเรื่อง "สินไซ" วรรณกรรมพื้นถิ่นอีสานไว้อย่างน่าดู ภาพที่เขียนเมื่อปี ๒๔๙๖ นี้ สำแดงฝีมือ สีสัน และอารมณ์อันสนุกสนานเร้าใจ แถมบางภาพมี "ติดเรต" ถ้าใช้มาตรฐาน กบว. อีกด้วยนะครับ

การต้มเกลือแบบบ้านบ่อกระถินนี้นับว่าโบราณมาก ในอีสานยังเหลือทำอยู่ไม่กี่แห่งเฉพาะที่บ่อกระถินนี้ น่าสนใจมากครับ เขาทำแค่พอใช้ในหมู่บ้านและเอาไว้ "แลกข้าว" ในอัตราเกลือ : ข้าวเปลือก ๑:๑ เท่านั้น แล้วเกลือเขาอร่อยมากๆ ครับ ... อันนี้ขอรับรองเลย

ถ้าใครปั่นจักรยานทัวริงไปดูเขาต้มเกลือ คงไม่มีปัญญาแบกถุงเกลือใหญ่ๆ กลับออกมาหรอก แต่ถ้ามีกล่องอะไรติดรถไป ต้องได้รับสินน้ำใจแบ่งปันมาชิมแน่ๆ

ก่อนฝนแรกเดือนพฤษภาฯ มีเวลาอีกเดือนกว่าๆ นะครับ ที่จะไปสังเกตการณ์กิจกรรมทำเกลือสินเธาว์แบบโบราณลิ้มรสผลาหารแห่งแผ่นดิน อันเป็นรากฐาน "วัฒนธรรมปลาแดก" ในภาคอีสานมานานนับปี

โบราณว่า...ของเก่าๆ ไม่เล่ามันลืม ของกินอร่อยๆ ไม่ได้กินบ่อยๆ มันจะพลอยลืมรสชาตินะครับ...