https://worldpolicy.org/2016/08/01/morocco-leads-religious-reform/

โมร็อกโกเป็นประเทศหนึ่งที่อ่อนไหวต่อปัญหาก่อการร้าย ถึงแม้เผชิญวินาศกรรมครั้งใหญ่เพียงสองครั้ง คือในปี ๒๕๔๖ และ ๒๕๕๔ ซึ่งคร่าชีวิตประชาชนหลายสิบคน แต่ปัญหาใหญ่อยู่ที่ผู้เข้าร่วมกับขบวนการไอเอส (IS หรือ ISIS) มีเชื้อสายโมร็อกโกไม่น้อย  ผู้ก่อการร้ายเชื้อสายโมร็อกโกมีส่วนร่วมในเหตุสะเทือนขวัญที่ฝรั่งเศส เบลเยียม และสเปน ตามตัวเลขของรัฐบาล ชาวโมร็อกโกเข้าร่วมกลุ่มขบวนการหัวรุนแรงประมาณ ๑,๖๐๐ คน มี ๓๐๐ คนที่ต่อสู้ในขบวนการไอเอส  แม้ตัวเลขนี้น้อยกว่าประเทศอื่นเช่นตูนิเซีย แต่โมร็อกโกก็พยายามทุกวิถีทางที่จะดึงคนหนุ่มสาวให้หันเหจากลัทธิอิสลามหัวรุนแรง

คำว่า “คนหนุ่มสาว” ไม่ได้ใช้เพียงเพราะความเคยชิน จากการวิจัยของมหาวิทยาลัยไมอามี ผู้หญิงมีบทบาทไม่น้อยในกลุ่มหัวรุนแรง  ผู้หญิงที่เข้าร่วมขบวนการไอเอสมีจำนวนมากกว่าที่คนทั่วไปเข้าใจ อีกทั้งยังมีบทบาทสำคัญในฐานะตัวเชื่อมประสานสมาชิกในขบวนการฯ ด้วย

หากเราคิดว่าแนวทางที่มีประสิทธิภาพคือ “หนามยอกเอาหนามบ่ง” โมร็อกโกก็ดำเนินยุทธศาสตร์ต่อต้านการก่อการร้ายด้วยแนวทางนี้มา ๑๑ ปีแล้ว ในขณะที่ประเทศอื่น ๆ เช่น เยอรมนี อังกฤษ เบลเยียม ซาอุดีอาระเบีย ฯลฯ เน้นโครงการแบบ “พาคนกลับบ้าน” หรือกล่าวอีกนัยหนึ่งคือพาสมาชิกขบวนการหัวรุนแรงกลับคืนสู่ชุมชน  โมร็อกโกเน้นยุทธศาสตร์แบบป้องกันล่วงหน้า โดยพยายามชักจูงเยาวชนคนหนุ่มสาวให้ดำรงอยู่ในวิถีทางอิสลามสายกลาง รัฐบาลโมร็อกโกเห็นว่าผู้ที่จะรับบทบาทนี้ได้ดีที่สุดคือผู้หญิง

๒๕๐ คนต่อปี เกือบครึ่งหนึ่งเป็นผู้หญิง ปรกติในมหาวิทยาลัยอื่น ๆ นักศึกษาชายกับหญิงต้องแยกห้องเรียนจากกันเด็ดขาด แต่ที่นี่ไม่เข้มงวดขนาดนั้น  ผู้หญิงกับผู้ชายเรียนในห้องบรรยายเดียวกัน เพียงแต่ผู้หญิงนั่งที่เก้าอี้ ๑๐ แถวหลัง หลักสูตรของนักศึกษาโมร็อกโกคือ ๑๒ เดือน ๓๐ ชั่วโมงต่อสัปดาห์ ส่วนนักศึกษาต่างชาติจะเรียนประมาณ ๒-๓ ปี ขึ้นอยู่กับความเชี่ยวชาญภาษาอาหรับ หลักสูตรไม่ได้มีเฉพาะวิชาศาสนา แต่มีการเรียนการสอนเกี่ยวกับกฎหมาย กฎกติกาของภาคประชาสังคม ภูมิศาสตร์และประวัติศาสตร์  เป้าหมายของสถาบันไม่ใช่แค่ผลิตนักปราชญ์อิสลาม แต่ต้องการผลิตปัญญาชนอิสลามที่ตอบคำถามได้หลากหลายด้วย

เมื่อนักศึกษาหญิงเรียนจบเป็น morchidat แล้ว เธอจะกลับสู่ชุมชน ทำงานในโรงเรียน สถานเลี้ยงเด็กกำพร้า เรือนจำหรือโรงพยาบาล นอกเหนือจากการทำงานในมัสยิด  การมีผู้ชี้แนะทางศาสนาเป็นผู้หญิงช่วยให้สตรีมุสลิมรู้สึกสบายใจขึ้นมาก  ในสมัยก่อนมีแต่ผู้นำทางศาสนาที่เป็นผู้ชาย หลายคำถามที่ผู้หญิงข้องใจจึงไม่ได้รับคำตอบ  นอกจากตอบคำถามเกี่ยวกับกฎอิสลามที่ครอบคลุมทุกแง่มุมของชีวิตแล้ว Morchidat ยังช่วยยกระดับสถานะของผู้หญิงในสังคม แม้ช่วงแรกจะถูกต่อต้านบ้าง แต่ต่อมาก็ได้รับการยอมรับ ผู้ชี้แนะหญิงพยายามเปลี่ยนความคิดของคนในสังคมหลายอย่าง เช่น การผลักดันให้เด็กผู้หญิงได้รับการศึกษาเท่าเทียมกับผู้ชาย เป็นต้น

ผู้อำนวยการโครงการฯ นี้เป็นผู้ชาย แต่เขามองเห็นศักยภาพของผู้หญิง เขาบอกว่า “เราพบมาหลายปีแล้วว่า ถ้าให้ผู้หญิงจัดงานอะไรสักอย่างที่มัสยิด จะมีชาวบ้านเข้าร่วม ๔๐๐-๕๐๐ แต่ถ้าให้ผู้ชายจัดการ มีคนโผล่มาสัก ๒๕ คนก็ถือว่าโชคดีแล้ว”