เป็นผู้มีความรู้ความสามารถ แต่ไม่ได้เป็นผู้นำทุกสิ่งอย่างและทำอะไรเองทั้งหมด หากเป็นนักปกครองที่รู้จักใช้คนได้อย่างเหมาะสมตรงกับความสามารถ และเป็นตัวเอกที่ไม่ “เหนือมนุษย์” เหาะเหินเดินอากาศ แผลงศรเก่ง แต่เป็นคนที่มีดีมีบกพร่องผิดพลาดเช่นคนทั่วไป มีอารมณ์ความรู้สึก อ่อนไหว เจ้าชู้ บางคราวก็อ่อนแอพ่ายแพ้ต่อกิเลส ยอมทิ้งความเพียรในการบำเพ็ญตนไปหาผู้หญิง ซึ่งทำให้ต้องเผชิญปัญหาหลายอย่างตามมา แต่ขณะเดียวกันก็มีด้านที่เชื่อมั่นในตัวเอง และเชื่อมั่นในความรู้ ไม่ว่าสิ่งใดถ้าเรียนรู้จนทำได้อย่างเป็นเลิศก็ช่วยให้เอาตัวรอดได้ไม่ต่างจากวิชาเวทมนตร์หรือการรบ ดังที่พระอภัยมณีใช้เพลงปี่ที่ใครดูหมิ่นว่าเป็นวิชาดนตรีด้อยค่า เอาตัวรอดจากสถานการณ์คับขันได้ทุกครั้งตลอดทั้งเรื่อง