Image

ท้ายครัว

เรื่องและภาพ : กฤช เหลือลมัย

กลางฤดูฝนแบบนี้ ตลาดสดที่ไหนๆ ก็เต็มไปด้วยหน่อไม้นานาชนิด มีตั้งแต่หน่อรวก หน่อตง หน่อเหลือง หน่อไร่ ฯลฯ เรียกว่ามากมายจนกินกันแทบไม่หวาดไม่ไหวนะครับ

Image

ในหน่อไม้สดมีสารไซยาไนด์ กินเข้าไปมากๆ จึงไม่น่าดีนัก แต่ถ้าทำสุกด้วยความร้อน หรือตากแห้ง ดองจืด ดองเปรี้ยว ก็จะเหลือน้อยลง กระทั่งหมดไป ชาวอุษาคเนย์เราจึงนิยมกินหน่อไม้ต้ม เผา ดองแบบต่างๆ โดยจิ้มน้ำพริก จิ้มป่น แกง ผัด อุ อ่อม หมก หรือต้มกับน้ำคั้นใบย่านางหรือรางจืด ช่วยลดสารพิวรีนในหน่อไม้ ให้คนเป็นเกาต์กินได้อย่างสบายใจไม่ต้องกลัวขาบวม

Image

ไฟเบอร์ (fiber) ปริมาณมากในหน่อไม้ ช่วยเพิ่มกากใยอาหารให้คนกินกับข้าวอร่อยๆ ที่ปรุงด้วยหน่อไม้ เช่น ซุบหน่อไม้ แกงเปรอะ หน่ออั่ว กระเพาะปลาน้ำแดง แกงอีเหี่ยว มีระบบย่อยอาหารดีขึ้น

บ้านแม่ผมที่ราชบุรีปรุงกับข้าวหน่อไม้ๆ กินกันมาตั้งแต่ผมยังเด็กๆ มีทั้งต้มจิ้มน้ำพริก ผัดไข่ ดองเปรี้ยวแล้วแกงกะทิใส่หอยแมลงภู่ หรือแกงส้มพุงไข่ปลาช่อนนา แต่มีอยู่หม้อหนึ่ง ที่แม่ทำกินบ่อยๆ แล้วผมไม่เห็นบ้านไหนทำสูตรนี้กัน (คงมีแหละครับ แต่ผมไม่เคยรู้) นั่นก็คือ แกงผัดน้ำมันหน่อไม้

Image

แกงนี้จะใส่เนื้อสัตว์อะไรก็ได้ แต่ที่ผมกินตอนเด็กๆ มักเป็นเนื้อวัวติดมันหน่อยๆ รวนเคี่ยวจนเปื่อยได้ที่ หน่อไม้รวกต้มน้ำทิ้งครั้งเดียว เพื่อให้ยังมีรสขมเจือหวานติดอยู่ หั่นแฉลบหนาๆ น้ำมัน พริกแกงเผ็ดแบบไม่ใส่เครื่องเทศแห้งมากนัก (หรือไม่ใส่เลย) ใบมะกรูด ซึ่งถ้าได้ใบอ่อนหรือใบเพสลาดก็วิเศษมาก

ผัดพริกแกงให้หอมในกระทะน้ำมันบนเตาไฟกลาง ใส่เนื้อและน้ำต้มเนื้อ รวมทั้งหน่อไม้ ถ่ายใส่หม้อแกง เคี่ยวไปจนน้ำแกงข้นเข้าเนื้อดี ปรุงรสด้วยน้ำปลา ใส่ใบมะกรูดฉีก พอให้กลิ่นใบมะกรูดหอมโชยขึ้นมาก็ใช้ได้...ง่ายไหมล่ะครับ

Image

เบื้องหลังความธรรมดาสามัญนี้ คือการเปิดโอกาสให้กลิ่นรสขมอ่อนๆ ของหน่อไม้เผยตัวออกมาอย่างเต็มที่ โดยไม่มีวัตถุดิบเครื่องสดอื่นๆ มาชิงกลิ่น ไม่มีรากกระชาย มะเขือเปราะ พริกชี้ฟ้า เม็ดพริกไทยอ่อน หรือกลิ่นใบโหระพารบกวนเลย มีเพียงพริกแกงเผ็ดรสอ่อนและใบมะกรูดทำหน้าที่พยุงโครงสร้างแกงผัดน้ำมันสีแดงเข้มจัดๆ แบบโบราณเอาไว้เท่านั้น

สูตรนี้ คนชอบกินหน่อไม้ย่อมได้รับรสชาติหน่อไม้เต็มที่สมใจทีเดียวครับ

Image

ผมเพิ่งกลับไปทำแกงนี้กินที่บ้าน พ่อกินข้าวได้หลายจาน ชมว่าอร่อยดี แล้วเล่าว่า สมัยเรียนศิลปะอยู่ที่วิทยาลัยหมู่บ้านจอมบึง แม่ครัวโรงอาหารมักทำหม้อใหญ่ๆ เลี้ยงมื้อกลางวันในงานวันเด็กของอำเภอ เขาเลยติดรสติดใจ ชอบกินมาตั้งแต่นั้น น้ำแกงต้องมีน้ำมันเยิ้มสีแดงลอยเป็นฝา ฯลฯ แม่ได้ยินเข้าก็เสริมว่า นี่เป็นแกงที่พ่อเขาชอบน่ะ บ่นอยากกินอยู่เรื่อย

ทีนี้ผมก็เลยรู้แล้วว่า ทำไมตอนเด็กๆ ผมถึงได้กินแกงนี้บ่อยนัก...

มันเป็นแบบนี้นี่เอง