Image

Tag นิรภัย
จากพิพิธภัณฑ์กองทัพอากาศ
และการบินแห่งชาติ

Souvenir & History

เรื่องและภาพ : สุเจน กรรพฤทธิ์
ภาพประกอบ : ไพลิน จิตรสวัสดิ์

จากประสบการณ์ที่เคยเยี่ยมชมพิพิธภัณฑ์การบินและอวกาศแห่งชาติ กรุงวอชิงตัน ดี.ซี. สหรัฐอเมริกา ผมเคยนึกว่าเมืองไทยคงไม่มีพิพิธภัณฑ์ในลักษณะเดียวกัน แต่พิพิธภัณฑ์กองทัพอากาศและการบินแห่งชาติ (National Aviation Museum of the Royal Thai Air Force) ย่านสะพานใหม่ ริมถนนพหลโยธิน กรุงเทพฯ ทำให้ผมต้องเปลี่ยนความคิดไปพอสมควร

นิทรรศการในพิพิธภัณฑ์แห่งนี้แบ่งเป็นหกส่วน ห้าอาคาร ผู้มาเยือนเข้าชมได้หกอาคาร มีเนื้อหาต่อเนื่องกัน คือ อาคาร ๑ เล่าเรื่อง “๑๐๐ ปี การบินของบุพการีทหารอากาศ” พูดถึงประวัติศาสตร์การบินของไทย ตั้งแต่ยุคบุกเบิกจนถึงเครื่องบินรุ่นใหม่ล่าสุดที่ใช้ในกองทัพ จุดเด่นคือเครื่องบินขับไล่ลำแรกของสายการผลิตบางรุ่นซึ่งไม่มีจัดแสดงที่อื่นในโลก เช่น เครื่องบินขับไล่แบบที่ ๑๘ ก (F-5B)

อาคาร ๒ จัดแสดงอากาศยานสำคัญทางประวัติศาสตร์ มีห้องสมุด และส่วนจัดแสดงเสื้อผ้าเครื่องแบบของทหารอากาศ อาคาร ๓ เป็นสำนักงานเจ้าหน้าที่กองประวัติศาสตร์และพิพิธภัณฑ์ทหาร  อาคาร ๔ จัดแสดงอาวุธ เล่าถึงเส้นทางการเป็นนักบิน รวมถึงเครื่องบินทิ้งระเบิดที่คนไทยสร้างเอง  อาคาร ๕ จัดแสดงเฮลิคอปเตอร์  ส่วนที่ ๖ จัดแสดงอากาศยานในร่ม ซึ่งจากตรงนี้ สามารถออกไปชมลานจัดแสดงเครื่องบินกลางแจ้งได้ต่อเนื่อง

สำหรับคนรักเครื่องบิน พิพิธภัณฑ์นี้ทำให้ได้ทบทวนประวัติศาสตร์การบินของไทยในมุมมองกองทัพอากาศ แม้การจัดแสดงอาจไม่หวือหวาแบบอเมริกา แต่การจัดแสงและให้ข้อมูลก็ทำได้น่าสนใจไม่น้อย และถ้าคิดวิพากษ์สักนิดก็อาจมีคำถามว่า ทำไมเราเลิกผลิตเครื่องบินขับไล่ เน้น “ซื้อ” มากกว่าในช่วงหลายทศวรรษที่ผ่านมา

ชมพิพิธภัณฑ์เกี่ยวกับการบินรอบนี้ ผมได้พวงกุญแจ “ริบบิ้น (tag) นิรภัย” ติดมือกลับมาในราคาไม่กี่สิบบาท เพราะทุกครั้งที่ไปชมการแสดงเครื่องบินขับไล่ ผมมักเห็นสลักนิรภัยที่มีแถบริบบิ้นสีแดง มีตัวอักษรสีขาวเขียนว่า “Remove Before Flight” (เอาออกก่อนทำการบิน) ติดไว้ตามส่วนต่าง ๆ ของเครื่องบินอยู่เสมอ แต่ tag ที่ผมได้มาเป็นคนละเวอร์ชัน เป็นสีน้ำเงินและเขียนว่า Royal Thai Air Force

พี่นักบินขับไล่ท่านหนึ่งเคยอธิบายให้ฟังว่า สลักนิรภัยและแถบริบบิ้นพวกนี้ไม่ได้ติดเอาไว้เพื่อให้ลมตีเล่น หากแต่เป็น
“คำเตือน” ให้เจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้องบนลานบินตรวจสอบและดึงออกก่อนนักบินนำเครื่องขึ้นสู่อากาศ

เป็นสลักแห่ง “ความเป็นความตาย” ของนักบินอย่างแท้จริง