ในรายการโทรทัศน์เมื่อต้นปีนี้ (ปี ๒๕๖๘) นิโคล คิดแมน นักแสดงฮอลลีวูดมากฝีมือ ให้สัมภาษณ์กับพิธีกรซึ่งถามว่า ถ้าให้เลือกเพลงเดียวที่ต้องฟังไปตลอดชีวิตหลังจากนี้ จะเลือกเพลงอะไร

เธอคิดอยู่สักพักและบอกว่า John Cage “4' 33"”

คำตอบนี้ทำให้ผู้ชมหลายคนงง เพราะไม่เคยได้ยินชื่อเพลง จนต้องตามไปเปิดหาดูในยูทูบ

จอห์น เคจ เป็นนักประพันธ์เพลงชาวอเมริกัน ซึ่งมีงานดนตรีแนวทดลองที่โดดเด่นในช่วงหลังสงครามโลกครั้งที่ ๒ บทเพลง “4' 33"” ที่เขาแต่ง จัดแสดงครั้งแรกใน ค.ศ. ๑๙๕๒ โดยนักเปียโน เดวิด ทิวเดอร์ (David Tudor) เป็นเพลงคลาสสิกที่ประกอบด้วยสามท่อน ท่อนที่ ๑ ยาว ๓๐ วินาที ท่อนที่ ๒ ยาว ๒ นาที ๒๓ วินาที และท่อนที่ ๓ ยาว ๑ นาที ๔๐ วินาที รวมทั้งเพลงยาว ๔ นาที ๓๓ วินาที ซึ่งเป็นที่มาของชื่อเพลง

เมื่อการแสดงเพลงจบก็เรียกเสียงฮือฮา พร้อมกับเกิดข้อถกเถียงมากมายถึงความหมายของเพลงและดนตรี เพราะตลอดการแสดงนั้นนักดนตรีไม่ได้วางนิ้วบนคีย์เปียโนเลย เพียงเปิดฝาและปิดฝาเปียโนตอนขึ้นต้นและจบเพลงแต่ละท่อน

ทุกอย่างมีเพียงความเงียบ และเสียงบรรยากาศอื่น ๆ ที่ดังขึ้นเองในห้องแสดง

ผู้ฟังเพลงนี้บางคนอาจเข้าถึงเสียงของความเงียบ บางคนอาจสนุกกับการฟังเสียงลมหายใจ เสียงกระแอมไอ เสียงคนขยับตัว ฯลฯ และบางคนก็ไม่อาจเข้าใจเพลงนี้ได้เลย

จอห์น เคจ บอกว่าดนตรีประกอบขึ้นจากเสียงและความเงียบ บทเพลงนี้เขาอุทิศให้กับคุณค่าของความเงียบและเสียงต่าง ๆ รอบตัวที่เรามักมองข้าม เพราะเรามักได้ยินแต่เสียงที่เราต้องการฟัง

บางทีดนตรีที่ฟังยากที่สุดอาจคือความเงียบ

อาจเพราะเราชอบหลบซ่อนชีวิตภายใต้ความอึกทึกครึกโครมไม่กล้าเผชิญความรู้สึกลึก ๆ ภายในที่มักผุดขึ้นมาในความเงียบ

และถ้าให้เลือกเพลงเดียวที่สามารถฟังไปตลอดชีวิตที่เหลืออยู่ คุณจะเลือกเพลงอะไร