ก่อนจะปิดท้ายด้วย Garrard รุ่น ๓๐๑ เครื่องเล่นแผ่นเสียงระดับตำนาน ถึงแม้ยุติการผลิตแล้วแต่ยังเป็นที่ใฝ่หาของผู้นิยมเครื่องเสียงวินเทจทั่วโลก โดยอาจารย์ประดิษฐ์ซื้อมาจากบริษัทในอังกฤษที่นำเครื่องเก่ามาบูรณะใหม่ให้คืนสภาพสมบูรณ์ สิ่งพิเศษคือติดตั้งโทนอาร์มและหัวเข็มสองชุดบนแท่นเครื่องเดียวกัน ชุดแรกเล่นกับแผ่นเสียงโมโน อีกชุดเล่นแผ่นเสียงสเตอริโอ

“ผมชอบฟังเพลงคลาสสิก แผ่นเสียงที่สะสมไว้ส่วนหนึ่งจึงเป็นแผ่นเพลงคลาสสิก” อาจารย์ประดิษฐ์เผยพร้อมกล่าวอย่างอารมณ์ดี “ปัญหาคือผมได้แต่ซื้อเข้ามา ไม่ปล่อยออก ตอนนี้มีประมาณ ๔,๐๐๐ แผ่น”

ในยุคที่ใครก็เข้าถึงอินเทอร์เน็ตได้ไม่ยาก เว็บไซต์ ebay กลายเป็นจุดนัดพบของผู้ขายและนักล่าแผ่นเสียงทั่วโลกที่พร้อมแข่งขันในเกมประมูล ยิ่งแผ่นหายากโผล่มาเมื่อไร การบิด (bidding) ก็ยิ่งดุเดือด

“แผ่นเสียงของผมส่วนใหญ่ได้จากการบิดในอีเบย์เหมือนกัน” อาจารย์ประดิษฐ์เอ่ยแนวทางเสาะหาแผ่นเสียง “พอเราศึกษาลงไปลึก ๆ พบว่าแผ่นที่มีคุณค่าน่าสะสมสำหรับผมคือแผ่นที่ผลิตก่อนปี ๑๙๘๐ เพราะแผ่นที่ออกหลังจากนั้นเริ่มมีระบบดิจิทัลเกี่ยวข้องในการผลิต”

นอกจากนั้นแผ่นเสียงที่นักเล่นผู้มีประสบการณ์หมายปองเป็นพิเศษคือแผ่น original หมายถึงแผ่นเสียงที่ผลิตขึ้นรอบแรก (f irst pressing) หรือแผ่น “ปั๊มแรก”

ส่วนหนึ่งของแผ่นเสียงที่อาจารย์ประดิษฐ์สะสมไว้ มีทั้งอัลบัมเพลงคลาสสิกและเพลงแจซที่ทรงคุณค่า

ทั้งนี้เพราะในการผลิตแผ่นเสียงปั๊มแรกนั้น ตัวอุปกรณ์แม่พิมพ์ทำมาจาก original master tape และปั๊มแผ่นในเวลาที่ใกล้กับเวลาบันทึกเสียง ซึ่งคุณค่าของแผ่น original คือเป็นแผ่นที่ผลิตครั้งแรก คุณภาพเสียงดีมาก ในขณะที่แผ่น reissue ซึ่งผลิตภายหลังนั้นทำจาก original master tape ซึ่งคุณภาพด้อยลงตามกาลเวลาที่ผ่านไปหรือมีกระบวนการ digital remaster ที่จะทำให้คุณภาพเสียงไม่ดีเท่าแผ่น original

เมื่อคุยถึงตรงนี้ อาจารย์ประดิษฐ์หยิบแผ่นเสียงเพลงคลาสสิกมาให้ดูเป็นตัวอย่าง คืออัลบัมเพลงประกอบการแสดงบัลเลต์เรื่อง La Fille Mal Gardée บรรเลงโดยวง Orchestra of The Royal Opera House, Covent Garden และมี John Lanchbery เป็นวาทยกร ซึ่งผลิตโดยบริษัท Decca ประเทศอังกฤษ

“นี่เป็นแผ่น original หรือแผ่นปั๊มแรก ผมบิดได้จากอีเบย์ในราคา ๑๗๘ ปอนด์ บางครั้งถ้าเราอยากได้จริง ๆ ก็ต้องสู้ราคา”

อาจารย์ประดิษฐ์ดึงแผ่นไวนิลออกจากซองให้ดูแม้แผ่นจะมีอายุกว่า ๔๐ ปี ทว่าตัวแผ่นยังคงมันใสแทบปราศจากริ้วรอยขีดข่วน บ่งบอกสภาพที่ดี

“ถ้าจะซื้อแผ่นพวกนี้ อันดับแรกเราต้องศึกษาให้รู้ว่าอะไรเป็นอะไร สำหรับอัลบัมนี้ข้อสังเกตว่าเป็นแผ่น first pressing เขาจะดูตรงเลเบล (ฉลากวงกลมกลางแผ่น) ซึ่งจะพิมพ์ว่า Decca wide-band ‘FFSS’ (Full Frequency Stereophonic Sound) และเขียนว่า ‘Original Recording by’ ที่ตำแหน่ง ๑๐ นาฬิกา”

ความสนุกอย่างหนึ่งของคนเล่นแผ่นเสียงคือการลงลึกในรายละเอียด แล้วตามหาแผ่นที่ต้องการ อย่างเพลงประกอบบัลเลต์ La Fille Mal Gardée เป็นอัลบัมที่คุณหมอชื่นชอบและสะสมไว้หกแผ่น โดยเป็นแผ่นปั๊มแรกสามแผ่น นอกนั้นเป็นแผ่นปั๊มที่ ๓-๔ และมีแผ่นที่อัดแบบโมโนอีกด้วย 

รวมถึง Vivaldi The Four Seasons บรรเลงโดยวงดนตรี Academy of St Martin in the Fields ก็เป็นอีกหนึ่งอัลบัมที่อาจารย์ประดิษฐ์มีหลายแผ่น ตั้งแต่แผ่นปั๊มแรกโดยบริษัท Argo ประเทศอังกฤษ แต่ภายหลังเจอแผ่นปั๊มแรกจากฮอลแลนด์ซึ่งเสียงดีกว่า แล้วยังมีแผ่นที่ผลิตจากญี่ปุ่นโดยบริษัท King Record ที่มีชื่อเสียง

“แผ่นเสียงบางอัลบัมผมซื้อหลายแผ่น เพราะอยากฟังเปรียบเทียบ หรือเก็บเป็นแผ่นสำรอง อย่างแผ่นปั๊มที่ ๒-๓ ผมก็ซื้อ มันไม่ได้เลวร้ายอะไร บางทีก็แจกเพื่อนบ้าง

อัลบัมเพลงประกอบภาพยนตร์เรือนแพ เป็นแผ่นเสียงเพลงไทยยุคเก่า
ที่ปัจจุบันมีราคาสูงและยังมีคนตามหา

นอกจากแผ่นเสียงเพลงคลาสสิก อาจารย์ประดิษฐ์ยังสะสมแผ่นเสียงเพลงแจซชั้นดี เช่นแผ่นที่ผลิตจากค่าย Blue Note Records รวมทั้งแผ่นเสียงเพลงไทยยุคเก่าที่ทรงคุณค่า บางแผ่นหายากและมีราคาสูง เช่น เพลงประกอบภาพยนตร์อย่าง เรือนแพ และ แผลเก่า อัลบัมเพลงลูกทุ่งชุด บุพเพสันนิวาส ของ ศรคีรี ศรีประจวบ อัลบัม โฟล์คซองคำเมือง แผ่น original ของ จรัล มโนเพ็ชร

“ผมยอมรับว่าฟังเพลงไทยไม่มาก แผ่นไหนที่คนแนะนำว่าต้องมีเราก็ซื้อมาฟัง ถ้าเป็นแผ่นเพลงไทยที่ทำมาในยุคปัจจุบันซึ่งผมชอบมากคือ เพลงอภิรมย์ ๑ เพราะอัดเสียงดี เพลงก็เพราะ”

วันนี้เป็นอีกวันที่อาจารย์ประดิษฐ์พาตัวเองเข้ามาอยู่ในพื้นที่แห่งความสุขของห้องฟังเพลง

“ข้อดีของแผ่นเสียงคือเป็นวัตถุที่เราสัมผัสจับต้องได้ ชื่นชมได้ เสียงเพลงจากแผ่นเสียงก็มีเสน่ห์ คนเคยฟังจะรู้ว่ามันให้เสียงนุ่มนวล มีรายละเอียด ฟังแล้วสบายหู”

แสงไฟในห้องหรี่สลัวลง ขดไส้หลอดขยายเสียงเรืองแสงสีส้มชวนมอง บ่งบอกว่าเพาเวอร์แอมป์อยู่ในสถานะพร้อมทำงาน อาจารย์ประดิษฐ์นำแผ่นโมโนอัลบัม เรือนแพ วางลงบนจานหมุนของ Garrard รุ่น ๓๐๑ หัวเข็มบนโทนอาร์มค่อย ๆ เคลื่อนลงมาหาร่องเสียง ทันใดนั้นเสียงร้องนุ่มนวลชวนฟังของ ชรินทร์ นันทนาคร ก็พรั่งพรูออกมาจากลำโพงตัวใหญ่ ทำให้ทั่วทั้งห้องปกคลุมด้วยบรรยากาศอันแสนรื่นรมย์