Image

เส้นจันท์บนแผงตั้งอาบแดดผึ่งความร้อน รอบรรจุเข้าซองใส ตราด้วยตัวอักษรว่า “เหรียญทอง” หนึ่งในโรงงานผลิตเส้นก๋วยเตี๋ยวที่เก่าแก่ที่สุดของจันทบุรี

Foto Essay
เส้นจันท์

วัฒนธรรม "เส้น"

เรื่อง : ธเนศ แสงทองศรีกมล
ภาพ : ประเวช ตันตราภิรมย์

ในความรับรู้อย่างผิวเผิน “เส้นจันท์” ก็เป็นเพียงเส้นก๋วยเตี๋ยวประเภทหนึ่ง แต่การเดินทางไปถ่ายภาพใน “โรงงานเส้นก๋วยเตี๋ยว ตราเหรียญทอง” อันเก่าแก่แห่งจันทบุรี ทำให้เราได้รับรู้ว่า กว่าจะเป็นเส้นจันท์ที่มีเอกลักษณ์ความเหนียวนุ่มและเก็บไว้ได้นานนั้น คือการสืบทอดความรู้ของคนรุ่นพ่อที่ผ่านการพัฒนาจนสามารถรักษาความเป็นของคู่เมืองจันทบุรีมาถึงปัจจุบัน

สูตรการทำเส้นก๋วยเตี๋ยวตราเหรียญทอง สืบทอดมาตั้งแต่รุ่นคุณพ่อของ สุวิจักษณ์ เมฆแสงอรุณรุ่ง เจ้าของโรงงานรุ่นปัจจุบัน โดยส่วนผสมหลักอย่างน้ำ แป้งมัน และข้าวที่ผ่านการคัดเลือกสายพันธุ์มาอย่างพิถีพิถัน จะนำมาคลุกเคล้าให้เข้ากันในเครื่องโม่ข้าว

Image

หลังจากคลุกเคล้าจนได้ที่จะได้เป็นน้ำแป้งที่มีความหนืดพอประมาณ ซึ่งจะถูกลำเลียงมาตรงแอ่งพัก ใช้แท่งเหล็กกลิ้งเพื่อนวดให้เป็นแผ่น จากนั้นให้เคลื่อนไปบนสายพานเหล็กความร้อนสูง เพื่อนึ่งให้แป้งสุกและจับตัวเป็นแผ่นเหนียว

Image

แผ่นแป้งสีขาวนวลที่ผ่านความร้อนจนเหนียว มองเผิน ๆ คล้ายกับผืนผ้าแคนวาสขนาดใหญ่ กำลังถูกลำเลียงเข้าเครื่องอบซึ่งเป็นขั้นตอนสุดท้ายของการผลิตแผ่นแป้ง  ชุติญา เมฆแสงอรุณรุ่ง เล่าว่าโรงงานเริ่มต้นจากการเป็นระบบเปิด เช่นอบแป้งด้วยพลังงานแสงอาทิตย์ จนสามีเข้ามารับช่วงต่อ และเริ่มยกระดับโรงงาน พัฒนาเครื่องโม่ข้าว ทำระบบสายพานและเครื่องอบ จนเป็นโรงงานที่ผสมผสานระบบปิดกับระบบเปิด

Image

ในขั้นตอนสุดท้าย แผ่นแป้งจะถูกตัดเป็นสี่เหลี่ยมผืนผ้าใหญ่ และพักไว้ ประมาณ ๒-๓ ชั่วโมงก่อนเข้าเครื่องตัด

Image

แผ่นแป้งสี่เหลี่ยมจะถูกตัดเป็นเส้นแถบแคบ ๆ ซึ่งเป็นลักษณะของ “เส้นจันท์” ที่เราคุ้นเคย

หนึ่งในสิ่งมัดใจผู้บริโภคที่สุดของเส้นจันท์ตราเหรียญทอง คือการเก็บรักษาคุณภาพไว้ได้นาน จนมีลูกค้ารายหนึ่งบอกว่า “เอาผัดไทยเส้นจันท์ที่แช่ตู้เย็นไว้นานออกมาเข้าไมโครเวฟก็ยังเหมือนกับเส้นที่เพิ่งทำใหม่” ชุติญาบอกว่าโรงงานได้รับคำสั่งซื้อเข้ามาตลอดจนแทบไม่มีเวลาหยุดพัก แต่ยังคงคุณภาพของเส้นจันท์ไว้ได้ด้วยความใส่ใจของพนักงานและครอบครัวที่ช่วยกันดูแลโรงงานมากว่า ๓๐ ปี  

เส้นจันท์จะถูกจับเรียงเป็นพับและนำไปตากให้แห้งที่สุดในห้องอบก่อนนำลงบรรจุภัณฑ์