“ภริยานายพันโทขายก๋วยเตี๋ยวในทำเนียบ ท่านสามัคคีชัยจึงแนะนำอาชีพนี้แก่พี่น้องไทย” คือพาดหัวรองหน้าแรกของหนังสือพิมพ์ ประชาชาติ ฉบับวันที่ ๔ พฤศจิกายน ๒๔๘๕ เนื้อข่าวกล่าวอ้างบทความของท่านสามัคคีชัย ลงวันที่ ๑ พฤศจิกายน ว่าในระหว่างเวลาน้ำเหนือไหลหลากมามากคราวนี้ ได้ทราบว่าในทำเนียบสามัคคีชัย (ทำเนียบรัฐบาล) เกิดมีการขายก๋วยเตี๋ยวเรือกันขึ้น
 
แม่ค้าก๋วยเตี๋ยวก็ไม่ใช่ใครที่ไหน แต่เป็นภริยาของพ.ท. สิลป์ รัตนพิบูลชัย เลขานุการรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม ซึ่ง ฯพณฯ นายกรัฐมนตรีควบตำแหน่งรัฐมนตรีฯ กลาโหมไว้ด้วย 

เข้าใจว่าท่านสามัคคีชัยคงได้ข้อมูลโดยตรงจากคุณละม่อม รัตนพิบูลชัย จึงทราบรายละเอียดว่า เธอเพาะถั่วงอกเอง ทำเส้นเอง เครื่องประกอบต่าง ๆ ล้วนทำเองและขายเอง ที่สำคัญคือการขายก๋วยเตี๋ยวเช่นนี้ใคร ๆ ก็ทำได้ เพราะลงทุนคราวหนึ่งไม่เกิน ๒๐ บาท แต่ได้กำไรไม่ต่ำกว่า ๒ บาท ท่านสามัคคีชัยคำนวณให้ด้วยว่าถ้าขายทุกวัน เดือนหนึ่งจะมีรายได้ถึง ๖๐ บาท ก่อนจะสรุปว่า พี่น้องไทยคนไหนที่ยังไม่มีอาชีพ ควรจะลองขายก๋วยเตี๋ยวดูบ้าง

สมควรกล่าวในที่นี้ด้วยว่า คุณละม่อมคือหนึ่งในกลุ่มแม่บ้านของผู้ใกล้ชิดท่านนายกรัฐมนตรีที่ได้รับความไว้เนื้อเชื่อใจในระดับสูงสุด  พล.ต. อนันต์ พิบูลสงคราม ผู้เป็นบุตรชาย บันทึกไว้ในหนังสืออนุสรณ์งานพระราชทานเพลิงศพคุณแม่ คือท่านผู้หญิงละเอียด พิบูลสงคราม ว่าภายหลังเหตุลอบวางยาพิษนายกรัฐมนตรี จอมพล ป.พิบูลสงคราม เมื่อเดือนธันวาคม ๒๔๘๑ คุณแม่จึงต้องจัดเตรียมอาหารทุกมื้อให้คุณพ่อเอง ดังที่ลูก ๆ จำได้ว่า “แม่ซาวข้าวเสียเล็บแม่ไม่เคยยาวเลย” หรือไม่เช่นนั้นก็ได้อาศัยภริยาของนายทหารผู้ใกล้ชิดท่านนายกฯ อีกสามคนผลัดเปลี่ยนกันมาช่วยกันทำอาหารให้ที่บ้าน ได้แก่ คุณอุดมลักษณ์ (ภริยา พล.ต.อ. เผ่า ศรียานนท์, ปี ๒๔๕๓-๒๕๐๓)  คุณแอร่ม (ภริยา พล.ท. ปลด ปลดปรปักษ์ พิบูล-ภานุวัธน์/ขุนปลดปรปักษ์, ปี ๒๔๔๕-๒๔๙๖) และคุณละม่อม (ภริยา พล.ท. สิลป์ รัตนพิบูลชัย/ขุนศิลป์ศรชัย, ปี ๒๔๔๖-๒๔๙๙)

เครื่องแบบแต่งกายชุดขายก๋วยเตี๋ยว สำหรับบุรุษและสตรีตามที่ทางราชการกำหนด สรีกรุง ฉบับวันที่ ๑๑ และ ๑๒ พฤศจิกายน ๒๔๘๕
ภาพ : http://digital.nlt.go.th/

“ต้องการคนไทยที่มีอาชีพขายกวยเตี๋ยว พนะท่านผู้นำมอบเงินเพื่อเปนทุนส่งเสิม” คือข่าวหนังสือพิมพ์ สรีกรุง ๕ พฤศจิกายน โดยมีรายละเอียดว่า ด้วยกรมประชาสงเคราะห์ได้รับบัญชาจาก ฯพณฯ นายกรัฐมนตรี ให้จัดขายก๋วยเตี๋ยวตามสถานที่ราชการให้เพียงพอแก่ความต้องการ ในการนี้ ท่านนายกฯ จะได้มอบเงินเพื่อเป็นทุนส่งเสริม จึงขอประกาศให้คนไทยที่มีอาชีพขายก๋วยเตี๋ยวไปติดต่อขอทราบรายละเอียดได้ที่กรมประชา-สงเคราะห์ วังปารุสกวัน ถนนราชดำเนินนอก “โดยด่วน”

“คนขายก๋วยเตี๋ยวไทยมีเครื่องแบบแต่งตัว” คือพาดหัวรองในหน้าแรกของ ประชาชาติ ๗ พฤศจิกายน กล่าวถึงเรื่องที่กรมประชาสงเคราะห์จัดให้ผู้ขายก๋วยเตี๋ยวคนไทยแต่งกายตามแบบของกรมสาธารณสุข

ในหนังสือพิมพ์ฉบับเดียวกันนี้ยังมีรายงานข่าวด้วยว่า “ก๋วยเตี๋ยวไทยสู่สถานที่ราชการแล้ว” พร้อมระบุนามสถานที่ราชการต่าง ๆ ที่เริ่มเปิดจำหน่ายก๋วยเตี๋ยว ตั้งแต่วันที่ ๕ พฤศจิกายน ได้แก่ กรมเลขาธิการคณะรัฐมนตรี กรมช่างแสงทหารบก และโรงงานรถไฟมักกะสัน ถัดมาในวันที่ ๖ พฤศจิกายน ขยายไปอีกเก้าแห่ง คือ สำนักงานพระคลังข้างที่ กรมสรรพาวุธทหารเรือ โรงพยาบาลเสนารักษ์พญาไท ที่ทำการไปรษณีย์หน้าพระลาน กรมเชื้อเพลิง กระทรวงพาณิชย์ สำนักพระราชวัง กองพันทหารม้าที่ ๑ และกระทรวงเกษตราธิการ 

วันรุ่งขึ้นคือวันที่ ๗ พฤศจิกายน มีร้านก๋วยเตี๋ยวในความอุปถัมภ์ของกรมประชาสงเคราะห์เปิดในสถานที่ราชการเพิ่มอีกห้าแห่ง ได้แก่ กรมพลศึกษาในกระทรวงศึกษาธิการ กองเรือรบทหารเรือ กระทรวงการสาธารณสุข กระทรวงยุติธรรม และที่ทำการไฟฟ้าหลวงสามเสน ดังรายงานข่าว “ก๋วยเตี๋ยวไทยกำลังแพร่หลาย” ประชาชาติ ๙ พฤศจิกายน  พร้อมกับแจ้งด้วยว่า เพื่ออำนวยความสะดวกให้แก่ผู้ค้าก๋วยเตี๋ยว กรมประชาสงเคราะห์ได้จัดจำหน่ายวัตถุอุปกรณ์สำหรับขายก๋วยเตี๋ยวในราคาต้นทุนแก่ผู้ค้า เช่น เส้นก๋วยเตี๋ยว ถั่วงอก พริกป่น พริกไทย ถั่วลิสง เต้าหู้ กุ้งแห้ง น้ำส้ม น้ำตาล น้ำปลา โดยเฉพาะถั่วงอก กรมประชาสงเคราะห์ถึงกับให้นิคมสร้างตนเอง (ในความรับผิดชอบดูแลของทางกรม) ดำเนินการปลูกถั่วเขียวเพิ่ม เพื่อจะได้นำผลผลิตมาเพาะเป็นถั่วงอกต่อไป

ตอนเที่ยงวันเสาร์ที่ ๗ พฤศจิกายน วิทยุกระจายเสียงซึ่งสมัยนั้นยังมีเพียงสถานีเดียวคือวิทยุไทยของกรมโฆษณาการ ได้นำบทความ “ดอกแก้วลูกแก้วที่รัก” ของท่านสามัคคีชัยมาอ่านออกอากาศ มีบางตอนพาดพิงถึงเรื่องก๋วยเตี๋ยวอีก (สรีกรุง ๑๐ พฤศจิกายน) คราวนี้ท่านอธิบายให้ฟังอย่างละเอียดว่า หนึ่งในงานของชาติที่คิดจะทำในช่วงนี้คืออยากให้พี่น้องไทยทุกคนกินก๋วยเตี๋ยวให้ทั่วกัน เพราะก๋วยเตี๋ยวเป็นอาหารที่ดีมาก ราคาถูก มีคุณค่าทางอาหาร รสชาติอร่อย มีเปรี้ยวเค็มหวานครบ ทั้งยังผลิตขึ้นได้ในประเทศไทยทั้งหมด

ส่วนข้อวิตกเรื่องอนามัยนั้น ท่านเล่าว่าตั้งแต่สมัยยังเป็นนักเรียนนายร้อย ครูเคยย้ำนักย้ำหนาว่าไม่ให้กินก๋วยเตี๋ยวในหน้าร้อนเพราะจะเป็นอหิวาตกโรค นั่นเป็นเพราะสมัยนั้นสุขอนามัยยังไม่ดี เชื้อโรคลงไปปะปนในก๋วยเตี๋ยวได้ง่าย แต่มาบัดนี้การทำก๋วยเตี๋ยวอยู่ในความดูแลของทางราชการ คือกรมประชาสงเคราะห์แล้ว จึงมั่นใจได้ในความสะอาด

ท่านสามัคคีชัยเสนอให้ก๋วยเตี๋ยวเป็นอาหารประจำชาติไทย ที่ “ขอยืม” มาจากพี่น้องจีน และว่าถ้าทุกคนพร้อมใจกันกินก๋วยเตี๋ยวแล้ว จะเป็นการสร้างงาน สร้างรายได้ ชาวไร่ชาวนาชาวประมงจะมีงานทำด้วย

อย่างไรก็ดีงานนี้จะสำเร็จลงได้ก็ด้วยการผลักดันจากภาครัฐ จึงเห็นว่าทางกระทรวงศึกษาธิการและกระทรวงมหาดไทยต้องช่วยเหลือ โดยเกณฑ์ให้ครูใหญ่ทุกโรงเรียน ข้าหลวงประจำจังหวัด (ผู้ว่าราชการจังหวัด) ทุกจังหวัด ตลอดจนนายอำเภอทุกคน รีบจัดการขายก๋วยเตี๋ยวคนละ ๑ หาบ โดยให้กรมประชาสงเคราะห์ช่วยแนะนำวิธีเพาะถั่วงอก วิธีทำเส้นก๋วยเตี๋ยวและเครื่องประกอบ ตลอดจนพิมพ์คู่มือแนะนำวิธีขายก๋วยเตี๋ยวแจกจ่ายให้ทั่วราชอาณาจักร ถ้าทำได้ดังนี้ ภายในเวลา ๓ เดือน คนไทยทุกคนจะได้กินก๋วยเตี๋ยว

ท่านสามัคคีชัยยังคำนวณให้ฟังด้วยว่า หากคนไทย ๑๘ ล้านคนทั้งประเทศกินก๋วยเตี๋ยวคนละชามทุกวัน วันหนึ่งจะขายก๋วยเตี๋ยวได้ ๑๘ ล้านชาม คิดราคาชามละ ๕ สตางค์ ค่าก๋วยเตี๋ยวของทั้งประเทศรวมกันจะเป็นเงินถึง ๙๐ ล้านสตางค์ หรือ ๙ แสนบาท เงินเหล่านี้จะไหลไปถึงมือของชาวไร่ชาวนาชาวประมงคนไทยทั้งสิ้น ไม่หายหกตกหล่นไปไหนเลย

ในตอนท้ายท่านยังเล่าด้วยว่ามีผู้เสนอว่าควรเปลี่ยนชื่อก๋วยเตี๋ยวเสียใหม่ให้เป็นคำไทย แต่ “ฉันเห็นไม่ควนเปลี่ยน” อยากให้เก็บคำนี้ไว้ตามเดิม เพราะคนรู้จักกันดีแล้ว ทั้งยังเป็นสิ่งระลึกถึงความสัมพันธ์เกี่ยวข้องระหว่างพี่น้องไทยจีน “เปนการผูกสัมพันธ์ต่อกันไห้สนิธสนมสมที่ว่าจีนไทยเปนพี่น้องกัน ดีเหมือนกัน”

รายงานข่าว “ความก้าวหน้าของก๋วยเตี๋ยว”
สรีกรุง ฉบับวันที่ ๑๑ พฤศจิกายน ๒๔๘๕
ภาพ : http://digital.nlt.go.th/

ถัดมาอีกไม่กี่วัน จากคำปรารภในบทความของท่านสามัคคีชัยก็ถูกแปรรูปมาเป็น “คำชักชวน” จากท่านนายกรัฐมนตรีโดยตรง 

หน้าแรกของ ประชาชาติ ๑๑ พฤศจิกายน พาดหัวข่าวว่า “ท่านนายกฯ ชักชวนไห้อธิบดีจัดขายก๋วยเตี๋ยว ชักชวนไปยังข้าหลวงและนายอำเพอด้วย” โดยมีรายละเอียดว่า เมื่อวันที่ ๘ พฤศจิกายนที่ผ่านมา ท่านผู้นำได้มีคำชักชวนถึงอธิบดีทุกกรม ครูอาจารย์ใหญ่ทุกโรงเรียน ข้าหลวงประจำจังหวัดและนายอำเภอทุกท่าน ให้ช่วยจัดการขายก๋วยเตี๋ยวกันคนละหาบ โดยจะเป็นส่วนตัว หรือเป็นของหน่วยราชการ หรือจ้างคนไทยขายก็ได้ สุดแต่ความสะดวก และหากท่านผู้ใดจัดการขายขึ้นเรียบร้อยแล้ว ช่วยแจ้งเข้ามายังทำเนียบสามัคคีชัย (ทำเนียบรัฐบาล) ด้วย “จะขอบไจมาก”

เมื่อ ฯพณฯ ประกาศความต้องการออกมาชัดเจนขนาดนี้ แน่นอนว่าหนังสือพิมพ์วันต่อ ๆ มาจึงเต็มไปด้วยพาดหัวข่าวเรื่องหน่วยงานราชการที่ต่างเร่งรีบขับเคลื่อนผลักดันนโยบายก๋วยเตี๋ยวแห่งชาติ

“ท่านนายกไห้ยืมทุนค้าก๋วยเตี๋ยวรายละ ๓๐ บ. เพื่อแพร่การขายออกทั่วประเทสโดยเร็ว” (สรีกรุง ๑๐ พฤศจิกายน)

“ความก้าวหน้าของก๋วยเตี๋ยว มีผู้นิยมกินแพร่หลาย ทุกหาบขายไม่เหลือ ผู้ขายหยู่ไนเครื่องแบบสอาด” (สรีกรุง ๑๑ พฤศจิกายน)

“ประชาสงเคราะห์เปนธุระไห้แก่ผู้จะค้าก๋วยเตี๋ยวดียิ่ง หลายจังหวัดติดต่อมายังกรมประชาสงเคราะห์เพื่อขอเครื่องมือเกี่ยวกับการค้าก๋วยเตี๋ยว” (สรีกรุง ๑๒ พฤศจิกายน)

ในหน้า ๓ ผู้สื่อข่าวของ สรีกรุง รายงานจากกระทรวงเกษตราธิการ เชิงสะพานอุบลรัตน์ (เข้าใจว่าปัจจุบันคือบริเวณที่ตั้งของกรมที่ดิน) อันเป็นแหล่งขายก๋วยเตี๋ยวที่สำคัญแห่งหนึ่ง พบว่าผู้ขายเป็นสตรีล้วน แต่งเครื่องแบบสะอาดสะอ้านเรียบร้อย วันแรก (ตามข่าวข้างต้นคือ ๖ พฤศจิกายน) ขายได้ ๘ บาท วันล่าสุดได้ถึง ๑๔.๗๕ บาท โดยเมื่อถึงเวลาเที่ยง ๑๒ นาฬิกา มีข้าราชการตั้งแต่ชั้นเจ้าพนักงาน หัวหน้าแผนก หัวหน้ากอง กรม จนถึงระดับอธิบดีมานั่งรับประทานก๋วยเตี๋ยวกันเป็นจำนวนมาก รวมทั้งท่านรัฐมนตรีว่าการกระทรวงก็ยังสั่งก๋วยเตี๋ยวไปรับประทาน ข่าวยังกล่าวด้วยว่าเมื่อวันที่ ๙ พฤศจิกายนที่ผ่านมา มีการเปิดขายก๋วยเตี๋ยวในหน่วยราชการอีก ๑๓ แห่ง ได้แก่ กองประปากรุงเทพฯ กรมโฆษณาการ กองสุขศึกษา กรมสรรพากร โรงงานทอผ้าไทย กรมไปรษณีย์โทรเลข กรมอัยการ กรมสหกรณ์ กรมยุวชนทหารบก กรมยุทธศึกษาทหารบก กรมชลประทาน กองคลังออมสิน และกองพันทหารราบที่ ๙

ตั้งแต่ช่วงกลางเดือนพฤศจิกายนนี้เอง ในหน้าหนังสือพิมพ์ สรีกรุง เริ่มปรากฏข้อความ “ไทยต้องกินก๋วยเตี๋ยว ไทยต้องขายก๋วยเตี๋ยว” และ “อาหารกลางวันของท่านคือ ‘ก๋วยเตี๋ยว’” พิมพ์แทรกเป็นล้อมกรอบขนาดเล็กเหมือนโฆษณาย่อยท้ายคอลัมน์  ในลักษณะเช่นเดียวกับที่ก่อนหน้านี้เคยลงพิมพ์โฆษณานโยบายอื่น ๆ ของทางรัฐบาล เช่น “ทำตามผู้นำ” หรือ “‘ขอบไจ’ และ ‘ขอโทส’ ต้องติดปากคนไทยเสมอ”

ช่วงเที่ยงวันที่ ๑๑ พฤศจิกายน มีการจัดเลี้ยงก๋วยเตี๋ยวขึ้น ณ ทำเนียบสามัคคีชัย ในการนี้ท่านอธิบดีกรมประชาสงเคราะห์ (พ.ท. ก้าน จำนงภูมิเวท/ขุนจำนงภูมิเวท, ปี ๒๔๔๖-๒๕๐๗) และข้าราชการในกรม ลงมือทำก๋วยเตี๋ยวด้วยตนเองเพื่อเป็นอาหารกลางวันของคณะรัฐมนตรีซึ่งไปประชุมกัน โดยมีความประสงค์ให้บรรดาท่านผู้มีเกียรติได้ลองลิ้มชิมรสชาติของก๋วยเตี๋ยวฝีมือคนไทย ปรากฏว่าการจัดเลี้ยงอาหารกลางวันมื้อพิเศษนี้เป็นที่พอใจของท่านรัฐมนตรีและแขกผู้มีเกียรติเป็นอย่างยิ่ง รายงานข่าวกล่าวว่าบางท่านรับประทานก๋วยเตี๋ยวไปถึงสามชามก็มี (สรีกรุง ๑๓ พฤศจิกายน)

สรีกรุง ฉบับวันรุ่งขึ้น คือ ๑๔ พฤศจิกายน อุทิศหน้ากระดาษหนึ่งหน้าเต็มลงพิมพ์วิธีการทำและปรุงก๋วยเตี๋ยวง่าย ๆ แปดชนิดตามตำราของกรมประชาสงเคราะห์ อันได้แก่ ก๋วยเตี๋ยวแห้ง ก๋วยเตี๋ยวน้ำ ก๋วยเตี๋ยวเนื้อวัว ก๋วยเตี๋ยวไก่ ก๋วยเตี๋ยวปูทะเล ก๋วยเตี๋ยวผัดถั่วงอก ก๋วยเตี๋ยวกวางตุ้งหรือก๋วยเตี๋ยวผัดใบคะน้า และก๋วยเตี๋ยวผัดกะทิ

ในที่นี้ขอนำมาลงไว้บางส่วนพอให้เห็นภาษาสำนวนและวิธีทำตามต้นฉบับ ได้แก่ตำรา “ก๋วยเตี๋ยวแห้ง”

วิธีการทำและปรุงก๋วยเตี๋ยวอย่างง่าย ๆ โดยกรมประชาสงเคราะห์ สรีกรุง ฉบับวันที่ ๑๔ พฤศจิกายน ๒๔๘๕
ภาพ : http://digital.nlt.go.th/

คืนวันอาทิตย์ที่ ๑๕ พฤศจิกายน วิทยุกระจายเสียงกรมโฆษณาการ นำเอาบทความ “ข่าวหมายเลข ๒๑๗๕” ซึ่งเป็นอีกหนึ่งนามปากกาของท่านนายกรัฐมนตรี (เช่นเคย) มาอ่านออกอากาศ และเนื่องจากเรื่องก๋วยเตี๋ยวกำลังอยู่ในกระแส สิ่งที่ท่านต้องกล่าวถึงจึงหนีไม่พ้นเรื่องนี้ (สรีกรุง ๑๗ พฤศจิกายน) 

เรื่องเริ่มต้นขึ้นว่า เมื่อตอนกลางวันนี้ ท่านผู้เขียน คือ ๒๑๗๕ ไป “บ้านกลางนา” (บ้านพักส่วนตัวช่วงสุดสัปดาห์ของท่านจอมพลที่หลักสี่ ส่วนวันราชการ ท่านนายกฯ พำนักอยู่ ณ ทำเนียบสามัคคีชัย อันเป็นบ้านประจำตำแหน่ง) บังเอิญนึกขึ้นได้ว่าท่านนายกรัฐมนตรีเคยชมเชยนายอำเภอบางเขน ว่าจัดการขายก๋วยเตี๋ยวได้รวดเร็วทันใจ จึงให้คนออกไปซื้อมาให้ชิม แต่ผู้ไปซื้อกลับมาบอกว่าวันนี้วันอาทิตย์ เขาหยุดขายก๋วยเตี๋ยว เห็นแต่อุปกรณ์การขายตั้งอยู่ในบ้าน ท่าน ๒๑๗๕ อดกินก๋วยเตี๋ยว แล้วเลยพาลอารมณ์เสีย

เรื่องก๋วยเตี๋ยวยังคงจับอกจับใจท่านนายกฯ  บทความ “คนิตสาตรของ 2175” (คณิตศาสตร์ของ ๒๑๗๕) ที่อ่านออกอากาศในวิทยุไทยแล้วลงพิมพ์ในหนังสือพิมพ์ สรีกรุง ๑๘ พฤศจิกายน เขียนเป็นทำนองชักชวนยุวชนไทยให้ลอง “แยกธาตุ” ก๋วยเตี๋ยวดู ว่าก๋วยเตี๋ยวหนึ่งชามมีอะไรอยู่ในนั้นบ้าง ให้ประโยชน์แก่คนกินอย่างไร และให้ประโยชน์แก่ประเทศชาติมากมายขนาดไหน

หนังสือพิมพ์ฉบับเดียวกันนี้ยังมีข่าวสั้นหน้าสุดท้าย “เรียกทุกปลัดกะซวง ทุกเลขาฯ ประชุมด่วน” อันมีใจความว่าโดยบัญชาของ ฯพณฯ นายกรัฐมนตรี ให้เรียกประชุมปลัดกระทรวงทุกกระทรวง เลขานุการรัฐมนตรี เลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร เลขาธิการสำนักพระราชวัง ฯลฯ ที่ห้องประชุมกระทรวงสาธารณสุข เมื่อวันที่ ๑๗ พฤศจิกายน เวลา ๑๑ นาฬิกา “เรื่องที่เข้าประชุมไนวันนี้คือ การขายก๋วยเตี๋ยว”

รายงานข่าวการประชุมดังกล่าวใน สรีกรุง ฉบับวันรุ่งขึ้น (๑๙ พฤศจิกายน) สรุปได้ว่า ให้ทุกกระทรวง ทุกส่วนราชการจัดการขายก๋วยเตี๋ยว โดยผู้ขายต้องแต่งกายตามแบบที่กองสาธารณสุข เทศบาลนครกรุงเทพ ได้กำหนดไว้ ทั้งนี้หากขาดเหลืออย่างไร เช่น ต้องการรถเข็น ตะเกียบ ชามก๋วยเตี๋ยว หรือวัตถุดิบ ให้สามารถประสานมายังกรมประชาสงเคราะห์ต่อไป

ราวกับว่าท่านนายกรัฐมนตรีอาจเพิ่งสำนึกได้ว่าข้อความตำหนิเรื่องก๋วยเตี๋ยวของอำเภอบางเขนที่เคยเขียนก่อนหน้านี้อาจดุเดือดรุนแรงเกินไป ดังนั้นใน สรีกรุง ฉบับเดียวกัน (๑๙ พฤศจิกายน) จึงปรากฏบทความของท่านสามัคคีชัยตอบโต้ “ข่าวหมายเลข ๒๑๗๕” ราวกับว่าทั้งสองไม่เคยรู้จักกันมาก่อน (ฮา)

ท่านสามัคคีชัยแย้งว่า ขอให้ผู้อ่านอย่าไปฟังท่าน ๒๑๗๕ มากนัก เพราะการไปเที่ยวพูด (เขียน) ว่าคนอื่นเช่นนั้น อาจสร้างความเกลียดชังและทำให้เขาเสียกำลังใจไปโดยใช่เหตุ อย่างเรื่องการขายก๋วยเตี๋ยวของอำเภอบางเขนและของกรมประชาสงเคราะห์ คนเขาอาจจะเคยทำดีมาตั้งมากมาย พอพลาดเข้านิดเดียว เพราะไม่ขายก๋วยเตี๋ยววันอาทิตย์ ท่าน ๒๑๗๕ ก็ไปพูดว่าเขาอย่างเอาเป็นเอาตาย “ท่านไม่ได้กินก๋วยเตี๋ยววันเดียว ท่านคงหิวกะมังเลยว่าเสียมากกว่าค่าของก๋วยเตี๋ยว” และว่าถ้าหากนายอำเภอบางเขนและอธิบดีกรมประชาสงเคราะห์เกิดน้อยใจลาออกจากราชการขึ้นมา ท่าน ๒๑๗๕ ต้องรับผิดชอบด้วยนะ !

อนึ่ง เข้าใจว่าคำปรารภของท่านสามัคคีชัยในบทความ “เปลี่ยนอย่างไรดี” เรื่องที่ว่าชาวนาควรได้กินก๋วยเตี๋ยวบ้าง คงมีผลสืบเนื่องต่อมาในทางปฏิบัติด้วย 

อาจเพราะเรื่องที่ฝากฝังผ่านทางนายอำเภอไปแล้วยังไม่ประสบผลสำเร็จ ประชาชาติ ๒๓ พฤศจิกายน มีรายงานข่าวว่า เมื่อเวลา ๒๑ นาฬิกาเศษ ของวันที่ ๒๑ พฤศจิกายน  ฯพณฯ นายกรัฐมนตรีมีคำสั่งด่วนไปยังกรมประชาสงเคราะห์ ให้จัดทำก๋วยเตี๋ยวไปเลี้ยงชาวนาอำเภอบางเขน ดังนั้นในวันรุ่งขึ้น (๒๒ พฤศจิกายน) เจ้าหน้าที่กรมประชาสงเคราะห์จึงรีบดำเนินการตามคำสั่งทันที “นับว่าเปนที่น่ายินดีและซาบซึ้งไนความกรุนาของพนะท่าน นายกรัถมนตรีที่ได้มีความกรุนาต่อชาวนาของชาติเปนอันมาก”

“ในจังหวัดพระนครธนบุรีขณะนั้นกำลังแยกจากการเป็นจังหวัดเดียว เรียกแต่ก่อนว่าจังหวัดพระนครและธนบุรี เป็น ๒ จังหวัด เรียกจังหวัดพระนครจังหวัดหนึ่ง จังหวัดธนบุรีอีกจังหวัดหนึ่ง มีข้าหลวงประจำ
จังหวัดจังหวัดละ ๑ คน ซึ่งแต่ก่อนมีเพียงคนเดียว...งานของจังหวัดทั้ง ๒ จึงมีส่วนสัมพันธ์กับทางกระทรวงหรือกรมมหาดไทย หรือกรมการปกครองในขณะนี้
อย่างขาดเสียมิได้ มีงานนโยบายในขณะนั้นเกี่ยวกับอยู่ในระยะเวลาสงครามมหาอาเซียบูรพา และมีคติที่ปลุกปล้ำกันอยู่เสมอทางวิทยุกระจายเสียงว่า เชื่อผู้นำชาติพ้นภัย และมีบทความทางวิทยุของท่านสามัคคีชัย
คือท่านนายกรัฐมนตรีนั่นเอง มาออกอ่านทางวิทยุเป็นประจำวันว่า สามัคคีชัยว่าอย่างไร ให้ทำอย่างใด ต้องการอย่างใด...

ส่วน “อัมพร หาญนภา” (ลาวัณย์ โชตามระ ลิปตะสุนทร, ปี ๒๔๖๓-๒๕๓๖) นักเขียนสารคดีผู้มีชื่อเสียงและมีชีวิตร่วมยุคสงครามมหาเอเชียบูรพา เล่าไว้ในหนังสือ ประกายพรึก ของเธอว่า

“พอน้ำท่วมในปี ๒๔๘๕ ของกินที่เป็นแฟชั่นก็คือก๋วยเตี๋ยวผัดไทย กล้วยแขก ข้าวเม่าทอด ไปถนนไหนเป็นเจอถนนนั้น และถนนหนึ่งมีตั้งหลาย ๆ เจ้าประกอบกับตอนนั้นมีการโฆษณาให้คนไทยกินก๋วยเตี๋ยวกันเป็นการใหญ่ และคนไทยต้องกินของไทย จึงเลยมองไปทางไหนก็เจอแต่ก๋วยเตี๋ยวผัดไทยเป็นแดนไปเลย และต้องมีกล้วยแขก ข้าวเม่าทอดเป็นของหวานประกอบไปด้วย แต่พอน้ำลด และท่านผู้นำสิ้นวาสนาลง วาสนาของก๋วยเตี๋ยวผัดไทยก็พลอยสิ้นตามไปด้วย”