463 Souvenir & History ข้าวเกรียบกุ้ง-ปลา พริกเผา ร้านสิน อดุลยพันธ์

เมื่อต้องซื้อหาของฝากจากเมือง สงขลา คนรุ่นหนึ่งอาจนึกถึงเครื่องใช้ไฟฟ้าราคาถูก สินค้าหนีภาษีจำพวกน้ำหอม เหล้ายี่ห้อดัง สำหรับคนรุ่นหลัง อาจนึกถึงเกาลัด ไข่ครอบ กุ้งหวาน ขนมดู ฯลฯ

แต่ในคราวที่ไปเยือนสงขลา ผมเลือกตามหาร้านที่ชื่อ “สิน อดุลยพันธ์” ในอำเภอเมืองสงขลา

ร้านนี้ตั้งอยู่บนถนนนครใน ย่านเมืองเก่าสงขลา (ตำบลบ่อยาง) ขายสินค้าพื้นเมืองจำพวกอาหารแห้งหลายประเภท เช่น เมล็ดมะม่วงหิมพานต์ ลูกหยีฉาบ ทุเรียนกวน มังคุดกวน สับปะรดกวน เงาะกวน มะม่วงกวน กระท้อนกวน กุ้งไม้ กุ้งแดดเดียวอบแห้ง กุ้งพวง กุ้งแก้ว กะปิกุ้ง พริกเผา มันกุ้ง น้ำบูดู ซีอิ๊วหวาน น้ำจิ้มไก่ ข้าวเกรียบ ฯลฯ

ในแง่ประวัติศาสตร์ ร้านสิน อดุลยพันธ์ ก่อตั้งโดยบุคคลชื่อเดียวกัน ปีก่อตั้งไม่แน่ชัด แต่มีข้อมูลว่า ช่วงแรกเป็นร้านขายของชำ เสื้อผ้า และรองเท้า ก่อนที่ปี ๒๔๖๖ จะเปลี่ยนชนิดสินค้ามาเป็นของฝากจำพวกอาหาร และเป็นเช่นนั้นมาจนอายุครบ ๑ ศตวรรษ กลายเป็นร้านเก่าแก่คู่เมืองสงขลา

เกียรติประวัติของร้านเกิดขึ้นหลังยุคเปลี่ยนแปลงการปกครอง (หลังปี ๒๔๗๕) เมื่อรัฐบาลจอมพล ป. พัฒนาเศรษฐกิจด้วยนโยบาย “กอุพากัม/กะอุพากัม” อันเป็นคำใหม่ที่ถูกผสมขึ้นจากสามคำ (สามกัม) คือ เกษตรกรรม อุตสาหกรรม และพาณิชยกรรม เขียนด้วย “พาสาไทใหม่” (ใช้ระหว่างปี ๒๔๘๕-๒๔๘๗)

นโยบาย “กอุพากัม” (อ่านว่า กะ-อุ-พา-กำ) เน้นวางรากฐานให้ไทยพึ่งพาตนเองในการผลิต โดยด้านเกษตรกรรม มีการส่งเสริมให้เพิ่มพื้นที่เพาะปลูก เพิ่มจำนวนเกษตรกร ตั้งหน่วยงานใหม่เพื่อส่งเสริมกิจการเหล่านี้ เช่น กรมประมง กรมเกษตร ฯลฯ ด้านอุตสาหกรรม ตั้งกรมส่งเสริมอุตสาหกรรม กรมโรงงานอุตสาหกรรม กระทรวงอุตสาหกรรม ออกกฎหมายกู้เงินด้านเกษตรและอุตสาหกรรมในประเทศ ด้านพาณิชยกรรม ตั้งกรมการค้าภายใน กรมการค้าต่างประเทศส่งเสริมคนไทยให้ประกอบการค้า ฯลฯ

ปี ๒๔๘๖ ร้านสิน อดุลยพันธ์ ส่งข้าวเกรียบกุ้งเข้าร่วมงานประกวดผลผลิตที่เกิดจากสามกัม (กรรม) ในกรุงเทพฯ ได้รับรางวัลที่ ๑ ได้รับใบประกาศนียบัตรลงนามโดย “พระยารามราชภักดี” (หม่อมหลวงสวัสดิ์ อิศรางกูร) ข้าหลวงตรวจการกระทรวงมหาดไทยภาค ๔ (หนึ่งในคณะกรรมการ) ซึ่งทางร้านใส่กรอบรูปประดับผนังเอาไว้จนถึงทุกวันนี้ (แน่นอนว่ามีสภาพเก่าแก่ไปตามอายุ)

จากนั้นสินค้าของร้านก็เป็นที่รู้จักจากเครื่องหมายการค้า “ตราพระสังข์ทอง” เรียกกุ้งเรียกปลา ที่คุณยายทรัพย์ อดุลยพันธ์ (ภรรยาของคุณสิน) ริเริ่มนำมาใช้ เพื่อให้คนจดจำสินค้าได้ (ถือว่าล้ำสมัยในยุคนั้น) ซึ่งยังคงใช้มาจนถึงปัจจุบันเช่นกัน

สำหรับคนอำเภอเมืองสงขลา ร้านสิน อดุลยพันธ์ คือร้านเก่าแก่ที่เป็นความทรงจำในวัยเยาว์ ด้วยต่างเคยมากับคุณตาคุณยายเพื่อมาซื้อของกินอยู่เป็นประจำ ของขึ้นชื่อคือข้าวเกรียบพร้อมทอด (ปัจจุบันห่อละไม่เกิน ๒๐๐ บาท) และน้ำพริกเผา (ถุงละไม่เกิน ๑๐๐ บาท) ซึ่งว่ากันว่ารสชาติไม่เป็นรองใคร โดยคนมักซื้อข้าวเกรียบกินคู่กับน้ำพริกเผาเพื่อตัดความเลี่ยน

เอาข้าวเกรียบกลับมาทอด เอาน้ำพริกเผามาคลุกข้าวกิน เอาซีอิ๊วมาเหยาะจิ้ม