นวดไทยในวัดโพธิ์
Hidden (in) Museum
เรื่อง : สุชาดา ลิมป์
ภาพ : บันสิทธิ์ บุณยะรัตเวช
ภาพ : บันสิทธิ์ บุณยะรัตเวช
ศาสตร์นวดไทยฉบับวัดโพธิ์
เลื่องลือระดับสากลนานแล้ว
เลื่องลือระดับสากลนานแล้ว
ผลจากรัชกาลที่ ๓ โปรดเกล้าฯ ให้บูรณะปฏิสังขรณ์วัดโพธิ์ครั้งใหญ่ปี ๒๓๗๕ โดยบรรดาปราชญ์ราชบัณฑิตร่วมชำระตำราสรรพวิชาแปดหมวด จารึกบนแผ่นศิลารู้กันในชื่อ “จารึกวัดโพธิ์” กระทั่งปี ๒๕๕๔ องค์การยูเนสโกมีมติให้ขึ้นทะเบียนรับรองเป็น “มรดกความทรงจำแห่งโลกในระดับนานาชาติ” ซึ่งมีโคลงฤๅษีดัดตน ๘๐ บทและจารึกแผนนวดวัดโพธิ์รวมอยู่ด้วย คนไทยจึงได้ยืดอย่างภาคภูมิ
ธันวาคม ๒๕๖๒ ยูเนสโกประกาศรับรองขึ้นทะเบียนให้ “นวดไทย” เป็น “มรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของมนุษยชาติ” ยิ่งตอกย้ำศาสตร์สำคัญ คราวนี้ไม่เพียงบูรณะซ่อมแซมรูปหล่อฤๅษีดัดตน ๘๐ ท่าที่ตั้งอยู่ภายในวัด ซึ่งชำรุดไปตามกาลเวลาให้กลับใหม่เอี่ยม พร้อมจัดทำข้อมูลเล่าวิธีดัดตนผ่านการสแกนป้ายคิวอาร์โค้ดที่ติดอยู่บนรูปหล่อแต่ละท่า
ธันวาคม ๒๕๖๒ ยูเนสโกประกาศรับรองขึ้นทะเบียนให้ “นวดไทย” เป็น “มรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของมนุษยชาติ” ยิ่งตอกย้ำศาสตร์สำคัญ คราวนี้ไม่เพียงบูรณะซ่อมแซมรูปหล่อฤๅษีดัดตน ๘๐ ท่าที่ตั้งอยู่ภายในวัด ซึ่งชำรุดไปตามกาลเวลาให้กลับใหม่เอี่ยม พร้อมจัดทำข้อมูลเล่าวิธีดัดตนผ่านการสแกนป้ายคิวอาร์โค้ดที่ติดอยู่บนรูปหล่อแต่ละท่า
นำมาสู่การจัดตั้งพิพิธภัณฑ์นวดไทย ภายในรั้ววัด เปิดให้ชมตั้งแต่ปลายปี ๒๕๖๔ โดยแบ่งพื้นที่จัดแสดงเป็นสองศาลาสื่อสารข้อมูลผ่านหุ่นจำลองและสื่อผสมมัลติมีเดียภาษาไทย-อังกฤษ
หลังหนึ่งรวบรวมหลักฐานชิ้นสำคัญที่ทำให้นวดไทยได้รับการขึ้นทะเบียน อย่างจารึกตำราโรค จารึกตำรายา ตำราดั้งเดิมของการแพทย์แผนไทยที่สืบทอดจากคัมภีร์พระอาจารย์ชีวกโกมารภัจจ์และพระฤๅษี สมุดไทยดำแสดงภาพและโคลงฤๅษีดัดตน จนถึงภูมิปัญญาการแพทย์แผนไทยที่ให้ความสำคัญกับ “ธาตุทั้งสี่” หาสาเหตุของโรคที่เกิดจากความติดขัดของเลือดลมหรือ “เส้นประธานสิบ” ตามส่วนต่าง ๆ ของร่างกายเพื่อใช้เป็นหลักตรวจหาอาการเจ็บป่วยก่อนรักษา ฯลฯ
หลังหนึ่งรวบรวมหลักฐานชิ้นสำคัญที่ทำให้นวดไทยได้รับการขึ้นทะเบียน อย่างจารึกตำราโรค จารึกตำรายา ตำราดั้งเดิมของการแพทย์แผนไทยที่สืบทอดจากคัมภีร์พระอาจารย์ชีวกโกมารภัจจ์และพระฤๅษี สมุดไทยดำแสดงภาพและโคลงฤๅษีดัดตน จนถึงภูมิปัญญาการแพทย์แผนไทยที่ให้ความสำคัญกับ “ธาตุทั้งสี่” หาสาเหตุของโรคที่เกิดจากความติดขัดของเลือดลมหรือ “เส้นประธานสิบ” ตามส่วนต่าง ๆ ของร่างกายเพื่อใช้เป็นหลักตรวจหาอาการเจ็บป่วยก่อนรักษา ฯลฯ
อีกหลังแสดงตัวอย่างสมุนไพรที่ใช้ในกระบวนการนวด อย่างไพล ขมิ้นชัน ผิวมะกรูด ตะไคร้ ใบมะขาม ใบส้มป่อย เกลือ การบูร พิมเสน ยาหม่อง ฯลฯ จำลองห้องนวดที่ได้มาตรฐาน สร้างความรู้สึกผ่อนคลาย และห้องอบสมุนไพรที่ช่วยให้ระบบไหลเวียนของเลือดทำงานดีขึ้น เป็นการแสดงองค์ความรู้ที่ผสมผสานศาสตร์และศิลป์เพื่อบรรเทาอาการเจ็บป่วย-คลายปวดเมื่อย
เยือนวัดโพธิ์-สถานรวบรวมศาสตร์นวดไทยทั้งที น่าลองใช้บริการนวดบ้าง สัมผัสประสบการณ์พิเศษจากหมอนวดวิชาชีพที่ได้รับการรับรองจากโรงเรียนแพทย์แผนโบราณและนวดแผนโบราณฉบับวัดโพธิ์
เป็นได้ว่าหลังนวดเสร็จอาจต้องรีบย้อนไปดูสิ่งจัดแสดงต่าง ๆ ทั้งกลเม็ดเคล็ดลับ วัตถุดิบปรุงยา ประกอบการศึกษาวิชานวดไทยที่ให้ผลลัพธ์น่าอัศจรรย์ใจ
เยือนวัดโพธิ์-สถานรวบรวมศาสตร์นวดไทยทั้งที น่าลองใช้บริการนวดบ้าง สัมผัสประสบการณ์พิเศษจากหมอนวดวิชาชีพที่ได้รับการรับรองจากโรงเรียนแพทย์แผนโบราณและนวดแผนโบราณฉบับวัดโพธิ์
เป็นได้ว่าหลังนวดเสร็จอาจต้องรีบย้อนไปดูสิ่งจัดแสดงต่าง ๆ ทั้งกลเม็ดเคล็ดลับ วัตถุดิบปรุงยา ประกอบการศึกษาวิชานวดไทยที่ให้ผลลัพธ์น่าอัศจรรย์ใจ
ซุกอยู่มุมไหนของพิพิธภัณฑ์...
ต้องมาดู
ต้องมาดู
พิพิธภัณฑ์นวดไทย
วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม
เลขที่ ๒ ถนนสนามไชย แขวงพระบรมมหาราชวัง เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร
เปิดให้บริการ
เฉพาะวันเสาร์-อาทิตย์
เวลา ๐๘.๓๐-๑๗.๓๐ น.
ชาวต่างชาติต้องซื้อบัตรเข้าวัดโพธิ์คนละ ๒๐๐ บาท
โทร. ๐๘-๓๐๕๗-๗๑๐๐
วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม
เลขที่ ๒ ถนนสนามไชย แขวงพระบรมมหาราชวัง เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร
เปิดให้บริการ
เฉพาะวันเสาร์-อาทิตย์
เวลา ๐๘.๓๐-๑๗.๓๐ น.
ชาวต่างชาติต้องซื้อบัตรเข้าวัดโพธิ์คนละ ๒๐๐ บาท
โทร. ๐๘-๓๐๕๗-๗๑๐๐