รอยทางมหากวี
๔ แผ่นดิน

Timeline

เริ่มต้นกรุงรัตนโกสินทร์
แผ่นดินรัชกาลที่ ๑ 

มารดาสุนทรภู่เป็นแม่นมอยู่ในวังหลัง

พม่ายกทัพมาตีกรุงรัตนโกสินทร์ใน “สงคราม ๙ ทัพ”

สุนทรภู่เกิดเมื่อวันที่ ๒๖ มิถุนายน ที่วังหลัง บริเวณโรงพยาบาลศิริราชปัจจุบัน

อังกฤษยึดศรีลังกา (ตีความกันว่าศรีลังกาคือเมืองฝรั่ง “ลังกา” ใน พระอภัยมณี)

กรมพระราชวังหลังเสด็จทิวงคต

สุนทรภู่ซึ่งเดิมเป็นข้าในกรมพระราชวังหลัง ได้ไปเป็นมหาดเล็กพระองค์เจ้าปฐมวงศ์ ลูกเธอในกรมพระราชวังหลัง ที่ทรงผนวชอยู่วัดระฆังโฆษิตาราม

สุนทรภู่แจวเรือประทุนไปเมืองแกลงแต่งนิราศเรื่องแรก ต่อมาช่วงปลายปี ตามเสด็จพระองค์เจ้าปฐมวงศ์
ไปนมัสการรอยพระพุทธบาท สระบุรี ในวันมาฆบูชา

สหรัฐอเมริกาสร้างเรือกลไฟลำแรก

รัชกาลที่ ๑ เสด็จสวรรคต พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยขึ้นครองราชย์ เป็นรัชกาลที่ ๒

สุนทรภู่เข้ารับราชการในวังหลวง เป็นขุนสุนทรโวหาร ในกรมพระอาลักษณ์ ได้รับพระราชทานบ้านพักเป็นเรือนแพอยู่ฝั่งแม่น้ำเจ้าพระยา ดังปรากฏอยู่ในช่วงต้น นิราศสุพรรณ

ท่าช้างหว่างค่ายล้อม แหล่งสถาน
ครั้งพระโกฎโปรฐประทาน ที่ให้

พระสงฆ์สยามอาศัยเรือพ่อค้าช้างเดินทางข้ามทะเลอันดามัน จากตรัง ผ่านเกาะยาว หน้าเกาะภูเก็ต เกาะนาควารี หรือเกาะนิโคบาร์ ใช้เวลา ๑๘ วัน ถึงจุดหมายที่ศรีลังกา (ใกล้เคียงกับในเรื่อง พระอภัยมณี ที่เดินทัพเรือข้ามทะเลนาควารินทร์จาก “เมืองผลึก” ถึง “เมืองลังกา” ๑๕ วัน)

รัชกาลที่ ๒ เสด็จสวรรคต หลังเจ้าฟ้ามงกุฎ (ภายหลังคือพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๔) ทรงผนวชได้ ๑๕ วัน กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์เสด็จขึ้นครองราชย์เป็นพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๓

สุนทรภู่ออกบวช และเดินทางไปยังสถานที่ต่างๆ เขียนนิราศหลายเรื่องในรัชกาลนี้

อังกฤษเริ่มเข้ายึดพม่า

รัชกาลที่ ๓ ทำสนธิสัญญาเบอร์นีกับอังกฤษเรื่องการค้า

สุนทรภู่แต่ง เพลงยาวถวายโอวาท ถวายแด่เจ้าฟ้ากลางกับเจ้าฟ้าปิ๋ว โอรสในรัชกาลที่ ๒ ที่มาเป็นศิษย์เรียนหนังสือ

พระสังฆราชปาลเลอกัวซ์ผู้นำการถ่ายภาพมาสู่สยาม เดินทางมาถึงกรุงเทพฯ

เปิดเส้นทางเดินเรือกลไฟข้ามมหาสมุทรแอตแลนติก

พระสุนทรภู่อาสาเจ้านายไปเพชรบุรีโดยเรือประทุน เขียนนิราศเมืองเพชร

สถาปนาวัดเทพธิดาราม เฉลิมพระเกียรติ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ ลูกเธอในรัชกาลที่ ๓ ภายหลังทรงอุปการะสุนทรภู่

การจัดพิมพ์หนังสือด้วยตัวพิมพ์อักษรไทยครั้งแรก วันที่ ๓ มิถุนายน

รัชกาลที่ ๓ เสด็จสวรรคต พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ขึ้นครองราชย์เป็นรัชกาลที่ ๔ เจ้าฟ้าจุฑามณีขึ้นเป็นพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว กษัตริย์องค์ที่ ๒

สุนทรภู่เป็นพระสุนทรโวหาร อาลักษณ์ในกรมพระราชวังบวรฯ

สุนทรภู่น่าจะแต่ง พระอภัยมณี ในช่วงนี้ มีฉาก “ศึก ๙ ทัพ” ที่เมืองผลึก ซึ่งหยิบมาจากเหตุการณ์จริงสมัยต้นกรุงรัตนโกสินทร์

วิศวกรชาวอังกฤษประดิษฐ์รถจักรไอน้ำโดยสาร

สุนทรภู่แต่ง พระอภัยมณี ต่อจากที่ค้างอยู่ กล่าวกันว่าตัวละครละเวงวัณฬา ราชินีเมืองลังกา ได้ต้นแบบมาจากพระนางเจ้าวิกตอเรีย

พระนางเจ้าวิกตอเรีย ขึ้นเป็นกษัตริย์อังกฤษ

สุนทรภู่แต่ง รำพันพิลาป แล้วลาสิกขาไปอยู่กับเจ้าฟ้าจุฑามณี พระอนุชาในรัชกาลที่ ๓ ที่พระราชวังเดิม

จีนแพ้สงครามฝิ่นต่ออังกฤษ

สุนทรภู่ถึงแก่กรรมที่บ้านสวนริมคลองชักพระ ข้างวัดเรไร ฌาปนกิจที่วัดชิโนรส ตรงข้ามกองบัญชาการกองทัพเรือ ถนนอิสรภาพ ในปัจจุบัน

รัชกาลที่ ๔ เสด็จสวรรคต พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ขึ้นครองราชย์เป็นรัชกาลที่ ๕

พระอภัยมณี ได้รับการตีพิมพ์จำหน่ายครั้งแรกในสยาม โดยหมอสมิท เจ้าของโรงพิมพ์ที่บางคอแหลม และผลงานสำคัญยิ่งใหญ่ที่สุดในชีวิตของสุนทรภู่ชิ้นนี้ ยังคงได้รับการตีพิมพ์เผยแพร่อยู่จนปัจจุบัน

หีบเสียงเกิดขึ้นครั้งแรกในโลกโดย โทมัส อัลวา เอดิสัน หลังสุนทรภู่สร้างสิ่งนี้ไว้ใน พระอภัยมณีมาก่อนหลายสิบปี ในบท “อัศจรรย์” พระอภัยมณีกับนางละเวงวัณฬา ที่หีบดนตรีในเมืองลังกากล่อมบรรเลงขึ้นเองโดยไม่ต้องมีคนเล่น

........
ลั่นพิลึกโลกาโกลาหล
หีบดนตรีปี่พาทย์ระนาดกล
ไม่มีคนไขดังเสียงวังเวง