scoop
เรื่อง : ศรัณย์ ทองปาน
ภาพ : วิจิตต์ แซ่เฮ้ง
แม้แรกเริ่มเดิมที “ขนมปัง” ถือว่าเป็นอาหารฝรั่ง แต่ด้วยเวลานับศตวรรษในเมืองไทย ขนมปังถูกผนวกรวมกลายเป็นส่วนหนึ่งของ “สตรีตฟู้ดไทย” และ “วัฒนธรรมไทย” ไปเรียบร้อยแล้ว
ภายในไม่กี่ปีมานี้ ครัวซองต์ ขนมปังรูปพระจันทร์เสี้ยวสไตล์ฝรั่งเศส กลายเป็นขนมที่คนไทยให้ความสนใจอย่างยิ่ง มีวางจำหน่ายตั้งแต่ในร้านสาขาจากฝรั่งเศสตามห้างสรรพสินค้า ไปจนถึงตามร้านสะดวกซื้อ หนึ่งในนั้นคือ เถียงนา คอฟฟี่ แอนด์ เบเกอรี่ ฟาร์ม ร้านครัวซองต์ของคนไทย ริมถนนพหลโยธินที่จังหวัดตาก ซึ่งกลายเป็นจุดหมายปลายทางของลูกค้าจำนวนมาก ทั้งใกล้และไกล
ขนมปังชนิดใหม่ ๆ ถือเป็นประสบการณ์ที่ต้องสัมผัสลิ้มลอง คิวยาวเหยียดกลายเป็นเรื่องปรกติ เช่นที่พบเห็นหน้าร้านขนมปังสไตล์เกาหลีเปิดใหม่กลางกรุงย่านสยามสแควร์ของกรุงเทพฯ
“ไอติม” ของพ่อค้าเรือเร่ถือเป็น “จุดบรรจบ” พิเศษเฉพาะตัว เมื่อไอศกรีม กับขนมปัง ข้าวเหนียว ลูกบัว และถั่วลิสง สามารถร่วมอยู่ในเมนูเดียวกันได้
ของกินในเมืองไทยที่มีขนมปังเป็นส่วนประกอบล้วนได้รับอิทธิพลจากหลากวัฒนธรรม เช่น ขนมปังสังขยาว่ากันว่าพ่อครัวจีนไหหลำคิดดัดแปลงจากขนมปังกับแยมของฝรั่ง ขนมปัง “ข้าวจี่” แบบเวียดนาม (ขวา) มีที่มาจากบาแก็ตของฝรั่งเศส ส่วนขนมปังปิ้งแบบ “โทสต์” ที่นิยมกันมากช่วงไม่กี่ปีมานี้ ได้ต้นแบบจากร้านขนมญี่ปุ่น
อาจด้วยคุณสมบัติของขนมปังที่มีเนื้อเบาพรุน ลอยน้ำได้ วัดพุทธศาสนาหลายแห่งถึงกับมีกิจการอบขนมปังปอนด์ ดำเนินการผลิตโดยพระภิกษุ เพื่อให้พุทธศาสนิกชนซื้อไปให้อาหารปลาเป็นทานตามแหล่งน้ำหน้าวัด เช่นวัดปากน้ำฝั่งใต้ ริมคลองบางเชือกหนัง เขตภาษีเจริญ กรุงเทพฯ ซึ่งผลิตทั้งขนมปังปลาและกระทงขนมปังในเทศกาลวันลอยกระทง
ชาวคริสตังรับแผ่นปังจากบาทหลวงในพิธีรับศีลมหาสนิท วัดแม่พระปฏิสนธินิรมล จันทบุรี แผ่นปังแบบดั้งเดิมเป็นขนมปังไร้เชื้อ มีส่วนผสมเพียงแป้งสาลีกับน้ำ ใช้เป็นสัญลักษณ์แทนพระกายพระคริสต์เจ้า
ตามเกณฑ์ที่ว่าขนมปังประกอบด้วยแป้ง น้ำ กับยีสต์ ตำราฝรั่งจึงนับเอาซาลาเปาเป็น “ขนมปัง” ด้วย ขนมปังปิ้งกับกาแฟคืออาหารเช้าของหลายคน และขนมปังหั่นสี่เหลี่ยมชิ้นจิ๋วพบได้ในโหลแก้วของร้านน้ำแข็งไส
วัฒนธรรมการบริโภคขนมปังของฝรั่งคือตลาดสำคัญแต่แรกของร้านเกษมสโตร์ ร้านชำในห้องแถวคูหาเดียวย่านกาดหลวง อำเภอเมืองเชียงใหม่ จังหวัดเชียงใหม่ ธุรกิจในครอบครัวอายุกว่าครึ่งศตวรรษแห่งนี้ยังนับเป็นร้านขนมปังที่เก่าแก่ที่สุดของจังหวัดอีกด้วย