นับแต่โบราณมนุษย์เฝ้าสังเกตหมุดหมายสำคัญของปีที่แสดงว่ากำลังเข้าสู่ฤดูร้อน ช่วงเวลาที่ธรรมชาติจะเบิกบานไปอีก ๖ เดือนก่อนเข้าสู่ฤดูหนาว

และสำหรับผู้เชื่อในพลังเหนือธรรมชาติ midsummer คือเวลาแห่งพิธีกรรมอ้าแขนรับพลังอำนาจนั้นมาไว้กับตัว

แต่หยุดก่อน ๆ...กลับสู่ความจริงตรงหน้า

ผมยืนอยู่ที่สโตนเฮนจ์ (Stonehenge) ประเทศอังกฤษ ตอนบ่ายวันหนึ่งของปลายเดือนธันวาคม ๒๕๖๕ หกเดือนหลัง midsummer และ ๕-๖ วันหลังวันกลางฤดูหนาว midwinter (วันที่ ๒๑ ธันวาคม กลางวันสั้นที่สุด กลางคืนยาวนานที่สุด)  แถมเป็นวันที่ฝนตกมาตั้งแต่เช้า ลมกระโชกและอุณหภูมิต่ำใกล้ ๐ องศาเซลเซียส

ท้องฟ้าขมุกขมัว นักท่องเที่ยวหลากหลายเชื้อชาติยืนออดูกองแท่งหินสีเทา ๆ ที่อยู่ห่างออกไปจากแนวกั้นทางเดิน บางคนถ่ายรูปให้กัน บางคนถ่ายเซลฟีเสร็จก็เดินจากไป เปิดช่องให้คนรอข้างหลังเข้าไปดูต่อ กองหินที่มีแท่งหินตั้งบ้าง ล้มบ้าง ดูจับทิศทางและรูปแบบไม่ได้  ยิ่งในระยะห่างนี้ สโตนเฮนจ์ดูเล็กกว่าที่เราจินตนาการถึงจากภาพที่เคยเห็นในหนังสือ  มันไม่ได้ยิ่งใหญ่อลังการสมคำร่ำลือ นึกถึงคำเตือนของเพื่อนที่เคยผิดหวังกับการมาดู “กองหินโง่ ๆ”

สงสัยตัวเองและคนอื่น ๆ เหมือนกันว่ามาดูอะไร ความมหัศจรรย์ของมันอยู่ตรงไหน

เดินชมตามทางที่กำหนดไว้ให้อย่างผิดหวัง เพราะเส้นทางเลียบแค่ด้านตะวันตกของวงแท่งหิน ไม่ครบรอบ และไม่อาจเข้าไปใกล้แท่งหินได้เลย  มุมมองอีกด้านคือทางเดินฝั่งทิศเหนือซึ่งเป็นที่ตั้งของหินทรงสามเหลี่ยมใหญ่ก้อนหนึ่งก็ยิ่งห่างจากวงแท่งหินไปหลายสิบเมตร

พระอาทิตย์คล้อยต่ำ ผมนั่งรถบัสรับส่งนักท่องเที่ยวกลับมาที่ศูนย์บริการนักท่องเที่ยว ได้หนังสือเกี่ยวกับสโตนเฮนจ์สามเล่มกับโมเดลที่ระลึกมาปลอบใจ

เมื่อเริ่มอ่านหนังสือ ผมจึงตระหนักว่ามีหลายสิ่งเหลือเกินที่พลาดไปอย่างมหันต์ในวันนั้น

และสโตนเฮนจ์ไม่ใช่แค่ “กองหินโง่ ๆ” แต่เป็นเราเองที่โง่เขลา