คำว่า ethnomusicology แปลว่า “มานุษยวิทยาดนตรี” หรือ “ดุริยางคศาสตร์ชาติพันธุ์” ก็ได้ เป็นการใช้กระบวนการศึกษาทางมานุษยวิทยาโดยมีดนตรีและเสียงเป็นสื่อกลางทำความเข้าใจมนุษย์ หรือจะนิยามกลับกันว่าเป็นการศึกษาดนตรีโดยวิธีการทางมานุษยวิทยาและศาสตร์แขนงอื่นก็ได้

ความรู้ดนตรีไม่ใช่แค่อ่านโน้ตเพลง รู้ประวัติ แต่ต้องศึกษาคนด้วย ความเชี่ยวชาญของนักมานุษยวิทยาดนตรีไม่ใช่ฝึกฝนดีดสีตีเป่าขับร้องเท่านั้น แต่ต้องฝึกฟังอย่างลึกซึ้ง รู้จักสังเกตตั้งคำถาม เข้าใจการใช้ชีวิตร่วมกับคนที่แตกต่าง เรียนรู้วัฒนธรรม สิ่งแวดล้อม เกาะติดความเปลี่ยนแปลง หมั่นออกภาคสนาม

ผมเดินทางตลอด เวลาไปไหนมักมีเครื่องบันทึกเสียงติดตัวสำหรับช่างภาพ ดวงตาคือกล้องถ่ายรูปที่ดีที่สุด สำหรับผม
หูคือเครื่องบันทึกเสียงที่ดีที่สุด ผมฝึกฟังเสียงแล้วสังเกต เช่น
บางทีได้ยินเสียงนกร้องในพื้นที่ที่ไม่มีต้นไม้ นกมาชุมนุม
บนสายไฟฟ้า ก็สงสัยว่าทำไมมันมาปาร์ตี้ตรงนั้น อ๋อ เพราะต้นไม้ไม่เหลือแล้ว มันบินกลับบ้านไม่ได้

เครื่องบันทึกเสียงบันทึกประวัติศาสตร์ได้มาก ไม่ใช่แค่เสียงดนตรี  ในวาระพิเศษเช่นเสียงประกาศสลับเพลงปลุกใจเวลารัฐประหารหรือมีประท้วงกัน ผมก็ไปอัดเสียง ผมเก็บเสียงการเมืองมาตั้งแต่ก่อนยุคเสื้อเหลือง-เสื้อแดง (ปี ๒๕๔๙/ค.ศ. ๒๐๐๖) เพราะในการชุมนุมมีองค์ประกอบที่น่าสนใจเยอะ ดนตรี คำปราศรัย เสียงนกหวีด เสียงมือตบ ตีนตบ  ผมทำจดหมายเหตุเสียง (sound archive) แล้วเอามาถอดรหัสความรู้ เล่าเรื่องทางรายการวิทยุบ้าง เขียนบ้าง

มีครับ ดนตรีในภูมิภาคนี้มีเสน่ห์คือความหลากหลายโดดเด่นทั้งแนวดนตรีภาคพื้นทวีปกับคาบสมุทร-กลุ่มเกาะชาติพันธุ์ ภาษามากมาย แถมมีญาติทางวัฒนธรรมเต็มไปหมด ไม่ว่าจีน แขก อาหรับ ฝรั่ง บางพื้นที่ก็มีเสียงที่แสดงความเป็นศูนย์กลางอยู่เหนือคนอื่น เช่นดนตรีไทย ซึ่งมักลืมว่าเรามีแคน สะล้อด้วย ชอบไปนึกว่ามีแค่ซอสามสาย ปี่พาทย์หลวง แล้วดูถูกสะล้อ ปี่พาทย์ล้านนา

บางชาติมีหน่วยงานระดับกระทรวงที่ชูว่าสิ่งไหนเป็นเอกลักษณ์แล้วก็กดทับคนอื่น ระดับการข่มเหง อคติทางวัฒนธรรมในภูมิภาคนี้สูงที่สุดในโลก