ลองอ่าน 447 แผ่นดิน พระพุทธเลิศหล้าฯ (ที่เราไม่รู้จัก) ภาค 1

ซอสายฟ้าฟาด

ยุคทองแห่งวรรณคดีและศิลปกรรม

“สุนทรภู่” กวีเอก ...และ ฯลฯ

คือ “ภาพจำ” เมื่อคนจำนวนมากนึกถึงยุครัชกาลที่ ๒

อาจเนื่องมาจากชั้นเรียนประวัติศาสตร์สมัยประถมฯ มัธยมฯ ที่เล่าถึงยุค “แผ่นดินพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้าฯ” อันเต็มไปด้วยมหากวี เสียงมโหรีปี่พาทย์ของดนตรีไทย ตำนาน “ซอสายฟ้าฟาด” อันน่าตื่นใจ ทำนองเพลง “บุหลันลอยเลื่อน” ที่ฟังคล้ายเทพนิยายลึกลับจากพระสุบิน

โรแมนติกจนหลายคนจินตนาการว่า แผ่นดินรัชกาลที่ ๒ “สงบราบเรียบ” ปลอดสงคราม ผู้คนมีเวลาสร้างสรรค์ศิลปกรรมหลายด้าน

แต่ประวัติศาสตร์มีหลากแง่หลายมุม มีการค้นพบข้อมูลใหม่แก้ไขข้อมูลเก่าอยู่เสมอ

พุทธศักราช ๒๕๖๕-หลักฐานในยุค “แผ่นดินพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้าฯ” ถูกทบทวน ตีความหลายครั้ง จนพบว่า “ระหว่างบรรทัด” มี “ข้อมูลใหม่” ที่ทำให้กรุงรัตนโกสินทร์ใน “ยุคแผ่นดินกลาง” แตกต่างจากที่เรารู้

ต่อจากนี้คือ ๑๕ ปีแห่งรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย

ซึ่งแบบเรียนชาตินิยมไทยไม่ยอมเล่าอย่างตรงไปตรงมา

“...เดือนสิบขึ้นสองค่ำ มีกาคาบหนังสือมาทิ้งที่ต้นแจงหน้าพระมหาปราสาท พระยาอนุชิตราชาเปนผู้เกบได้ อ่านดูใจความว่า พระเจ้าหลานเธอเจ้าฟ้าธรรมธิเบศร ซึ่งเป็นกรมขุนกระษัตรานุชิต เปนบุตรเจ้ากรุงธนบุรี...จะแย่งชิงเอาราชสมบัติ...”

พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ ๒
ฉบับเจ้าพระยาทิพากรวงศ์ (ฉบับตัวเขียน)

๑๐ กันยายน ๒๓๕๒ (ค.ศ. ๑๘๐๙) สามวันหลังรัชกาลที่ ๑ สวรรคต แผ่นดินรัชกาลที่ ๒ เพิ่งเริ่มต้นก็เกิด “คลื่นใต้น้ำ” ทางการเมืองทันที โดย จดหมายเหตุรัชกาลที่ ๒ จ.ศ. ๑๑๗๑-๑๑๗๓ บันทึกว่า “กาคาบหนังสือมาทิ้งที่ต้นแจงหน้าพระมหาปราสาท”