เป็นไปได้ว่าวิธีการเรียนการสอนประวัติศาสตร์ของเราเป็นการสอนว่าด้วยศูนย์อำนาจส่วนกลางที่เราถูกทำให้มองข้ามเหตุการณ์หรือรายละเอียดที่เกิดขึ้นในท้องถิ่น ถูกทำให้ลืมถูกทำให้ไม่มีความสำคัญ เพราะผู้ตายเป็นเพียงชาวบ้าน

ผมก็เป็นส่วนหนึ่งของการศึกษาแบบรัฐส่วนกลาง เมื่อเราไม่เคยได้ประมวลไว้ว่ารัฐทำความรุนแรงกับประชาชน เมื่อไร ที่ไหน อย่างไร ตลอดศตวรรษขึ้นเลย เราไม่มีแผนภาพนี้เลย

ประวัติศาสตร์เป็นเรื่องของความสำเร็จของอำนาจรัฐ ที่เราเรียนมาตลอดคือความสำเร็จของการสร้างรัฐ อยุธยา ธนบุรี รัตนโกสินทร์ ความสำเร็จของการปฏิรูปการปกครองของรัชกาลที่ ๕ เป็นประวัติศาสตร์แห่งอำนาจของศูนย์กลาง

ประวัติศาสตร์สงครามโลกครั้งที่ ๒ หากว่าไปดูในตำราเรียน เราแทบไม่เห็นเลยว่าเกิดการปะทะกันทางทหารที่ไหน อย่างไร เกิดผลกระทบต่อชีวิตของประชาชนอย่างไร  ถ้าเกิดว่าไม่มีฝรั่งที่เป็นเชลยศึกเข้ามารื้อฟื้นสะพานข้ามแม่น้ำแควกับทางรถไฟสายมรณะ กาญจนบุรี ผมคิดว่าวิชาประวัติศาสตร์ไทยก็จะไม่ได้กล่าวถึงมันแน่ ๆ เลย

ผมนึกถึงงานของอาจารย์เบน แอนเดอร์สัน บ้านเมืองของเราลงแดง ประโยคแรก ๆ ของอาจารย์เบนคือ การฆาตกรรมทางการเมืองมันเป็นเอกลักษณ์ของรัฐไทย  อาจารย์เบนพยายามที่จะบอกว่า การฆาตกรรมนักศึกษาประชาชน ๖ ตุลาคม ๒๕๑๙ ทำไมรัฐไทยมันถึงกล้าทำ  ทำให้ผมมองเห็นเพิ่มขึ้นว่า เฮ้ย...ไม่ใช่แค่ ๖ ตุลาคมนะ ๑๔ ตุลาคมก็ใช้กองกำลังทหารฆ่าคนบนถนนราชดำเนินนะ ทั้งทหารทั้ง M16 ทั้งรถถังที่ออกมาตรงถนนราชดำเนิน  ๖ ตุลาคม ๒๕๑๙ เป็นครั้งที่ ๒  พฤษภาคม ๒๕๓๕ เป็นครั้งที่ ๓  เมษายน-พฤษภาคม ๒๕๕๓ เป็นครั้งที่ ๔  ภาพที่ผมเริ่มมองเห็นคือรัฐไทยฆ่าประชาชนกลางเมืองด้วยอาวุธสงครามอย่างไม่แคร์มาสี่ครั้งใหญ่ ๆ เพื่อรักษาสถานะทางอำนาจและผลประโยชน์  ตามคำของอาจารย์เบน แอนเดอร์สัน คือรัฐไทยสามารถฆาตกรรมทางการเมืองต่อประชาชนอย่างเป็นแบบแผนได้อย่างต่อเนื่องมาตลอดเวลา